Pilotaż Szkolnego BO: uczniowie zdecydują, na co przeznaczyć szkolne pieniądze

Szkolny Budżet Obywatelski to proces, w którym społeczność szkolna decyduje o sposobie przeznaczenia określonych środków finansowych. Uczniowie i uczennice zgłaszają pomysły, tworzą projekty, a następnie sami wybierają te, które ich zdaniem są najbardziej atrakcyjne i potrzebne. W trwającym właśnie pilotażowym projekcie Szkolnego Budżetu Obywatelskiego biorą udział dwie krakowskie szkoły podstawowe i jedno liceum.

Krakowski Szkolny Budżetu Obywatelski (SzBO) to pilotażowy projekt realizowany w roku szkolnym 2020/2021, do udziału w którym miasto zaprosiło krakowskich uczniów. Do projektu, przybliżającego idee, zasady oraz sposób funkcjonowania budżetu obywatelskiego, przystąpiły dwie szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa nr 91 im. Janusza Kusocińskiego oraz Szkoła Podstawowa nr 67 im. Władysława Łokietka, a także  XVI Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.

Partycypacji warto (się) uczyć

Budżet obywatelski, czyli możliwość zdecydowania o przeznaczeniu części finansów miasta, to przedsięwzięcie bardzo dobrze znane krakowianom. Pora, by jego mechanizmy, rolę i znaczenie zrozumieli także młodsi mieszkańcy miasta. Szkolna odsłona budżetu obywatelskiego pozwala pokazywać młodym ludziom, jak ważna jest partycypacja społeczna – uczestnictwo, i podejmowanie decyzji w inicjatywach, które mają wpływ na najbliższe otoczenie. Zrozumienie takich procesów i bezpośrednie zaangażowanie młodych ludzi pozwala zakładać, że także w przyszłości będą oni chcieli mieć wpływ i będą się czuli współodpowiedzialni za swoje otoczenie i miasto.

Jakie cele ma pilotażowy Szkolny Budżet Obywatelski? Realizatorzy projektu podkreślają wzrost poczucia wpływu uczniów i uczennic na sprawy szkoły i włączenie młodzieży w decydowanie o nich. Uczestnictwo w SzBO to dla młodych ludzi także ogromna porcja wiedzy na temat funkcjonowania ich szkół. Dzięki SzBO wzrasta też rola samorządów uczniowskich. Szkołom uczestnictwo w projekcie daje możliwość budowania pozytywnego obrazu miejsc otwartych na dialog i partnerstwo. SzBO to także konkretne korzyści społeczne dla miasta. Przedsięwzięcie wpływa bowiem na wzrost rozpoznawalności zasad budżetu obywatelskiego wśród społeczności szkolnych. Pilotaż projektu ma umożliwić stworzenie katalogu dobrych praktyk i wypracowanie optymalnego modelu SzBO, dopasowanego do potrzeb krakowskich uczniów i uczennic.

Projekt podzielony na etapy

W każdej ze szkół biorących udział w pilotażu został powołany Zespół roboczy ds. Szkolnego Budżetu Obywatelskiego złożony z  dyrekcji, przedstawicieli samorządu szkolnego oraz pracowników Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia UMK (który realizuje pilotaż). Zespół czuwa nad procesem w szkole  ̶  między innymi opracowuje regulamin budżetu, weryfikuje składane projekty, organizuje głosowanie. Każda szkoła może indywidualnie dopasować realizację projektu (sposób składania wniosków, głosowanie, przebieg lekcji o SzBO) uwzględniając ograniczenia wynikające z obostrzeń pandemicznych.

Realizacja projektu rozpoczęła się akcją informacyjną i promowaniem idei szkolnego budżetu obywatelskiego w szkołach, najczęściej na lekcjach wychowawczych lub WOS. Służyły do tego specjalnie przygotowane karty pracy, obrazowo wyjaśniające pojęcia związane z budżetem obywatelskim. Dodatkowo odbyły się spotkania on-line młodzieży z pracownikami Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia UMK rozwijające proces partycypacji, deliberacji oraz generowania pomysłów.

W następnym etapie w każdej szkole przeprowadzono weryfikację zgłoszonych projektów, a następnie ogłoszono listę tych, na które mogą głosować uczniowie. Jakie propozycje zgłosili młodzi krakowianie? Na liście do głosowania znalazły się między innymi pomysły utworzenia miejsc integracji czy szkolnych ogródków, zakup sprzętów, takich jak mapy i instrumenty muzyczne, a także ławki, pufy do siedzenia, szafki czy stół bilardowy. Pełna lista projektów zgłoszonych w ramach SzBO dostępna jest tutaj.

Teraz uczniowie uczestniczący w pilotażu mają czas na promocję swoich projektów, a 24 marca rozpocznie się głosowanie, które potrwa do końca miesiąca. Wyniki poznamy do 16 kwietnia br. Zwycięskie projekty zostaną zrealizowane do końca roku szkolnego 2020/21.

Dodatkowe informacje o pilotażowym projekcie SzBO można znaleźć na stronie Młody Kraków.