Pokażmy ♔K♔ Mury Kazimierza

Edycja Budżet Obywatelski 2020 Projekt lokalny - Dzielnica I Realizacja projektu odbywać się będzie w przestrzeni ogólnodostępnej.

Lokalizacja

Główna lokalizacja:

Dodatkowe lokalizacje: Ulice: - Estery (w okolicy Estery 6), - Bożego Ciała (w okolicy Bożego Ciała 12), - Augustiańska (w okolicy Augustiańskiej 8), - Hieronima Wietora (w okolicy Hieronima Wietora 17), - Mostowa (w okolicy Podgórskiej 15), - Gazowej (w okolicy Gazowej 16), - Jakuba (w okolicy Miodowej 31), - Szeroka (w okolicy Miodowej 39).

Krótki opis projektu

Odtwórzmy linię murów Kazimierza. Choć wciąż istnieją ich fragmenty, mało kto pamięta, gdzie przebiegała granica miasta. Upamiętnijmy te średniowieczne mury tak jak berlińczycy upamiętnili mur berliński, czy warszawiacy granicę getta warszawskiego.

Opis projektu

1. Ogólnodostępność projektu.

Projekt realizowany jest na publicznych jezdniach oraz chodnikach dostępnych zarówno dla obywateli jak i turystów zagranicznych. Ponadto linia murów jest wyznaczana wyłącznie w poprzek ulic. Zlokalizowanie jej również wzdłuż ulic mogłoby utrudnić poruszanie się niektórymi środkami lokomocji, takimi jak rowery czy UTO. Mogłoby to też być utrudnieniem dla osób z niepełnosprawnościami - niewidomych bądź poruszających się na wózkach inwalidzkich.

2. Inspiracje.

Myśląc o projekcie rozważałem rozwiązania takie jak linia getta w Warszawie oraz linia Muru Berlińskiego. O ile ta pierwsza jest bardzo estetyczna i posiada wartość artystyczną, o tyle linia Muru Berlińskiego jest bez wątpienia tańsza w wykonaniu, można ją wykonać szybciej (co jest bardzo istotne ze względu na wymóg wykonalności w ciągu jednego roku) oraz przede wszystkim - bardzo dobrze spełnia swoją funkcję. Jest to linia z dwóch rzędów kostki brukowej z wkomponowanymi w niektórych miejscach metalowymi płytami zawierającymi krótki napis: "Berliner Mauer 1961-1989". Rozwiązanie jest sprawdzone, funkcjonalne i doceniane zarówno przez mieszkańców Berlina jak i turystów.
Fragment takiej linii można zobaczyć tutaj: https://www.instagram.com/p/B3ZzXjOH97G/?utm_source=ig_embed

3. Wizja

Linia miałaby mieć szerokość około 30cm i składać się z dwóch rzędów kostki brukowej. Na środku chodników, wpisane w jedną linię kostki, znajdować się powinny podłużne, metalowe
płyty, po jednej tablicy na chodnik, z napisem “Miasto Kazimierz 1335-1800” w różnych językach, które były w historii Kazimierza używane: "Casimiria Civitas", "העיר קוזמאַרק‎", "Miasto Kazimierz", "שטאָט פון קוזמאַרק", “Kasimir Stadt”. Wybór miejsc dla konkretnych języków może być uzależniony od okresu w którym powstała sąsiadująca zabudowa oraz społeczności, która na danym terenie była dominująca. Dla przykładu Jidysh i język hebrajski pasuje bardziej do ulicy Szerokiej oraz Jakuba, a język niemiecki do miejsc, które powstały już w okresie Galicji. Przynajmniej na jednym chodniku na każdej ulicy powinien się jednak znajdować napis w języku polskim.

Na środku jezdni znajdować się powinna okrągła, metalowa płyta o średnicy około 45cm, z reprodukcją pieczęci ławniczej (z 1400 r.), radzieckej (z 1775 r.) lub sądu pierwszej instancji cyrkułu drugiego krakowskiego (1792 r.). Wszystkie pieczęcie dostępne są na stronie:

https://www.poczetkrakowski.pl/insygnia-i-pieczecie/

Znów, w zależności od miejsca mogą znajdować się różne płyty, choć bardziej spójne może okazać się wybranie jednego wzoru. Innym pomysłem może być zastąpienie okrągłych płyt z pieczęciami po prostu herbem.

Jako materiał kostki brukowej rozważam następujące materiały:

- Wapień francuski. Najbardziej odpowiada materiałowi, z którego wykonany był mur (dziki i łupany wapień). Wyróżnia się kolorem i fakturą na tle ciemnego asfaltu. Taki wapień znajduje się na Placu Mariackim, miasto przeprowadziło już w przeszłości badania wytrzymałości i jakości tego materiału.
- Porfir. Podobno taka kostka została z remontu ul. Stradomskiej. Dużo bardziej wytrzymała, mniej autentyczna i równie uciążliwa dla osób niepełnosprawnych i korzystających z UTO.
- Granit. Wytrzymały, natomiast najmniej autentyczny.

Najlepszym kolorem dla metalowych płyt byłby kolor mosiężny. Może to być mosiądz, lub inny, bardziej wytrzymały stop w podobnym kolorze. Płyty mogą być wykonane zarówno metodą odlewu jak i frezu CNC. Drugie rozwiązanie może okazać się tańsze w przypadku wielu wzorów. W przypadku wysokich kosztów, zadowalające mogą się okazać też płyty stalowe (taki materiał zastosowany jest w przypadku linii Muru Berlińskiego).

Miejsca przecięcia ulic przez mur można zobaczyć w serwisie Dawne Mapy Krakowa, szczególnie na:

- Planie Kołłątajowskim (https://dawnemapykrakowa.pl/map/1785-plan-kollatajowski/#14/50.0539/19.9417/1785_Krakow-osm_podklad_czb),
- Planie miasta i okolic w dobie Sejmu Czteroletniego (https://dawnemapykrakowa.pl/map/1788-plan-miasta-krakowa-i-okolic-w-dobie-sejmu-czteroletniego/#15/50.0541/19.9380/1788_Krakow-osm_podklad_czb).

Poza oszacowaniem miejsca linii na podstawie map, pomocna może się też okazać konsultacja z archeologami, Towarzystwem Miłośników Historii i Zabytków Krakowa i wykorzystanie istniejących badań, jeśli takie były prowadzone.

Projekt nie uwzględnia przecięcia z ulicą Krakowską, ze względu na obecnie trwające tam prace remontowe oraz istotną funkcję transportową. Ponadto na ulicy Krakowskiej znajdowały się bramy Wielicka oraz Krakowska, a więc zasługują w przyszłości na bardziej adekwatne wyróżnienie. Projekt nie uwzględnia też miejsc, w których mur przebiegał wzdłuż ulicy (np. ul. Dajwór).

Zarówno materiał, forma jak i położenie powinno być skonsultowane z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków. Istotna jest też opinia Zarządu Dróg Miasta Krakowa, szczególnie w kontekście możliwych problemów związanych z instalacjami pod nawierzchnią drogi oraz możliwości pomylenia linii przez uczestników ruchu drogowego ze znakiem poziomym P-2 lub P-12.

Prace drogowe powinny się odbywać w sposób, który nie ogranicza znacząco ruchu drogowego i pieszego. W przypadku zamknięcia ruchu, należy wyznaczyć objazdy i w miarę możliwości zmienić czasowo organizację ruchu. Prace w miarę możliwości powinny odbywać się szeregowo, a nie równolegle.

UZASADNIENIE PROJEKTU

Kazimierz jest obecnie postrzegany jako dzielnica Krakowa, jednak nie tak dawno, bo do 1800 roku Kazimierz był odrębnym miastem. Od tamtego czasu zabudowa bardzo się zmieniła i coraz trudniej dostrzec jego odrębność. Istnieją jeszcze fragmenty murów, jednak wiele osób nie jest świadomych ich pierwotnej funkcji. Kazimierz jest wpisany na listę UNESCO, a zatem powinniśmy dbać o jego historię, o nasze dziedzictwo i powinniśmy być świadomi tego czym Kazimierz był - a nie tylko tego czym może być. Wyznaczenie takiej linii wpłynie też na wizerunek miasta oraz pomoże zbłąkanym gościom określić swoje położenie. Często spotykam się z opinią, że dla turystów większość ulic wygląda tak samo, a sam Kazimierz przestaje być traktowany jak miejsce historyczne, lecz jak miejsce rozrywki.

Galeria