OdnowiMy mural przy al. Powstańców Śląskich

Projekt odrzucony: Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego po zasięgnięciu opinii Zarządu Dróg Miasta Krakowa, Zarządu Zieleni Miejskiej, Plastyka Miasta, Wydziału Planowania Przestrzennego oraz Miejskiego Inżyniera Ruchu negatywnie opiniuje zamysł realizacji projektu renowacji muralu „Silva Rerum” przy al. Powstańców Śląskich w Krakowie. Wskazany teren (część działek nr: 469/3, 583/2, 586 obręb 13 – Podgórze) podlega ustaleniom obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Stare Podgórze – Wzgórze Lasoty” zatwierdzonego Uchwałą Nr XC/1326/13 Rady Miasta Krakowa z dnia 20 listopada 2013 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego z dnia 3 grudnia 2013 r., poz. 7019) i znajduje się w obszarze oznaczonym symbolem KDG.1 – Tereny Komunikacji – publicznych dróg głównych (§ 42 ust. 1). W § 42 ust. 3) ustaleń planu zapisano: „Tereny dróg publicznych przeznaczone są pod budowle drogowe, wraz z przynależnymi odpowiednio, drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami i instalacjami, służącymi do prowadzenia i obsługi ruchu drogowego oraz dla potrzeb zarządzania drogą”. (Ustalenia planu dostępne na stronie: www.bip.krakow.pl/?dok_id=59152). O ile, zgodnie z opinią Wydziału Planowania Przestrzennego, plan miejscowy nie reguluje możliwości umiejscowienia tego typu obiektów (murali), to jednak istnienie muralu na tym terenie nie jest korzystne ze względów krajobrazowych oraz względów bezpieczeństwa ruchu. Stanowisko to jest zgodne z opinią powołanego w tym roku Zespołu ds. Murali, który opiniował już murale w podobnych lokalizacjach. Zespół nie rekomenduje realizacji w tej lokalizacji ponieważ obrazy wzdłuż dróg i ulic nie powinny rozpraszać poruszających się nimi kierowców. Reklamy/malunki, które usytuowane są na wysokości wzroku kierującego pojazdem przyciągają częściej uwagę niż te zlokalizowane znacznie wyżej, a reakcje kierowców na znaki drogowe, w miejscu gdzie występują tego typu nośniki są opóźnione o ok. 0,5–1 sekundę (Monika Gromek, Wpływ reklam na bezpieczeństwo ruchu drogowego i przepisy prawa w tym zakresie, „Drogownictwo” 10/2020, s. 286). Zatem ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego nie dopuszcza się wielkoformatowych malowideł ściennych na obiektach mostowych, w tym estakadach, podporach wiaduktów, murach oporowych - podstawą są przepisy dotyczące ruchu drogowego określające zasady umieszczania reklam/obrazów graficznych w pasie drogowym. W 2019 opublikowane zostały również wytyczne oceny wpływu reklam na bezpieczeństwo ruchu drogowego w ramach projektu pn. „Wpływ reklam na bezpieczeństwo ruchu drogowego” (dalej zwanymi Wytycznymi), zrealizowanego ze wspólnej inicjatywy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad przez Instytut Transportu Samochodowego, Politechnikę Warszawską, Uniwersytet Warszawski i Politechnikę Gdańską, które regulują kwestię lokalizacji, parametrów technicznych oraz prezentowanych treści na płaszczyźnie ekspozycyjnej reklam. W publikacji wskazano, że reklama powinna być ustawiona pod kątem 0 ÷ 30 przy czym rekomendowane jest ustawienie powierzchni reklamy jak znaki drogowe w zakresie 0 ÷ 10. Powinna być czytelna, ostra i pozwalać na szybkie przeczytanie i zrozumienie przez kierującego, nie tworzyć szumu wizualnego (skomplikowane grafiki, nieostre krawędzie grafik, wiele słów, liczne loga) i nie przedstawiać więcej niż 6 wyrazów. Treść przedmiotowego muralu przedstawiona jest w sposób figuratywny i bardzo szczegółowy, a jego dokładne obejrzenie nie jest możliwe z bliska, ponieważ mur graniczy bezpośrednio z drogą. Tym samym mural jest też narażony na szczególne działanie czynników zewnętrznych takich jak zachlapania czy zanieczyszczenia pochodzące z samochodów, które mogą dość szybko zniszczyć odnowiony projekt, generując dodatkowe, dość regularne nakłady pieniężne na jego oczyszczenie. Ponadto zgodnie z opinią Zarządu Dróg Miasta Krakowa, pod którego nadzorem jest mur oporowy wraz ze znajdującym się na nim muralem, malowidło uniemożliwia dokładny przegląd korpusu obiektu i ocenę jego aktualnego stanu technicznego. Mural wykonano na ścianie oporowej znacznej wysokości o dużej konsekwencji zniszczenia, będącej w zróżnicowanym stanie technicznym, głównie z uwagi na wiek konstrukcji. W związku z powyższym, w celu realizacji zapisów zamieszczonych w Prawie Budowlanym dotyczących obowiązków zarządcy/właściciela budowli konieczne jest usunięcie muralu, wykonanie rozszerzonego przeglądu obiektu i realizacja zaleconych w protokole z okresowej kontroli muru prac naprawczych w celu zapewnienia bezpiecznego użytkowania konstrukcji. Jednocześnie informujemy, że w roku 2019 podczas VI edycji Budżetu Obywatelskiego został zgłoszony podobny projekt (projekt lokalny 13 nr 4411) Renowacja muralu Silva rerum. Projekt został zaopiniowany negatywnie a w uzasadnieniu powołano się m.in. ustalenia ze spotkania z wykonawcami muralu. W dniu 27 czerwca 2019 r. w Wydziale Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyło się spotkanie z przedstawicielami Firmy Zooteka, będącymi autorami muralu, Panem Robertem Piaskowskim, Pełnomocnikiem Prezydenta Miasta Krakowa ds. Kultury oraz Dyrektor Wydziału ds. Turystyki. Mural „Silva Rerum” został wykonany w 2007 roku na zlecenie Wydziału Promocji i Turystyki UMK. Autorzy muralu podczas spotkania wyrazili zdziwienie, że zgłoszony wówczas (edycja VI 2019 rok) projekt BO zakładający renowację dzieła został złożony bez ich wiedzy i nie wyrazili zgody na jego renowację. W opinii uczestników spotkania, renowacja muralu byłaby bezzasadna. Postanowiono więc m.in. o zazielenieniu muru oporowego Wzgórza Lasoty przy al. Powstańców Śląskich, gdzie znajduje się opisywany mural. W kwietniu 2021 roku mur oporowy Wzgórza Lasoty został obsadzony pnączami (winobluszcz trójklapowy 'VEITCHII') przez Zarząd Zieleni Miejskiej, co miało na celu przede wszystkim zazielenienie powierzchni muru z uwagi na blednięcie kolorów muralu. Zastosowana odmiana wytwarza wąsy czepne oraz przylgi, co pozwala roślinom na pięcie się bezpośrednio po ścianie. Pnącza przyjęły się i obecnie pozostają w dobrej kondycji. Ze względu na właściwości posadzonej odmiany, odnowienie przedmiotowego muralu wiązałoby się z koniecznością usunięcia wszystkich egzemplarzy roślin. Z uwagi na powyższe również Zarząd Zieleni Miejskiej projekt opiniuje negatywnie. W przeprowadzonej w dniu 6 lipca 2022 r. rozmowie telefonicznej przedstawiciele firmy Zooteka podtrzymali swoje stanowisko sprzed trzech lat dotyczące przyszłości tego muralu. Ponadto w 2013 roku powstał Krakowski Szlak Street Artu, który był kontynuacją projektu Mall Wall Art, realizowanego przy współudziale Miasta Kraków i partnera prywatnego Galerii Krakowskiej oraz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wszystkie murale, które zostały włączone w projekt posiadały dużą wartość artystyczną i kulturotwórczą oraz społeczną i zostały zrealizowane przy zachowaniu wszystkich zasad technicznych, w tym odpowiednich zabezpieczeń powłok antygraffiti. Mural „Silva Rerum” zrealizowany przy al. Powstańców Śląskich nie został włączony do mapy szlaku ze względu na negatywną opinię specjalistów i ekspertów.