Co z tą hutą? Zbadajmy tereny wokół kombinatu

Projekt odrzucony: Zgłoszony projekt zakłada wykonanie „kompleksowych, niezależnych badań gleb, gruntów, wód podziemnych na terenach poprzemysłowych wokół kombinatu metalurgicznego w Nowej Hucie, celem określenia rzeczywistego stanu środowiska i jego wpływu na zdrowie mieszkańców”. Projekt polega na wykonaniu: • przypowierzchniowych badań gleb i gruntów w obrębie wierzchniej warstwy podłoża; • kompleksowych badań sozologicznych w rejonie zbiornika Przylasek Rusiecki; • sprawozdania z przeprowadzonych badań wraz oceną zawartości oznaczanych składników oraz o ile będzie to zasadne ocenę zagrożeń zdrowotnych. W ramach przeprowadzonej weryfikacji, na podstawie kryteriów wskazanych w regulaminie, w ocenie Wydziału Kształtowania Środowiska mogą nie zostać spełnione wymogi, o których mowa: W § 1. ust 2. Ze środków budżetu obywatelskiego finansowane są projekty zgłaszane przez mieszkańców, należące do zadań własnych gminy lub zadań własnych powiatu…oraz w § 17. ust 1. W ramach procedury budżetu obywatelskiego nie mogą być realizowane projekty: 3) które, w przypadku projektów, których szacunkowy koszt realizacji przekracza 20 tys. zł, po realizacji generowałyby roczne koszty utrzymania wyższe niż 20% wartości projektu; 7) które są planowane do realizacji na gruntach nie należących i nie pozostających we władaniu Miasta; 8) które zakładają realizację jedynie części zadania – wykonanie wyłącznie projektu przedsięwzięcia bez uwzględnienia środków na realizację lub zabezpieczają środki wyłącznie na realizację bez uwzględnienia środków na projekt; Ad § 1 ust 2 regulaminu: Zgodnie z art. 101 d ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2021 r., poz. 1973 z późn. zm.), starosta (w przypadku Gminy Miejskiej Kraków – miasto na prawach powiatu – prezydent) dokonuje identyfikacji potencjalnych historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi, poprzez: 1) ustalenie działalności mogącej z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, która była prowadzona na danym terenie przed dniem 30 kwietnia 2007 r.; 2) ustalenie listy substancji powodujących ryzyko, których wystąpienie w glebie lub ziemi jest spodziewane ze względu na działalność, o której mowa w pkt 1; 3) analizę dostępnych informacji na temat zagrożenia zanieczyszczeniem gleby lub ziemi; 4) w razie potrzeby - wykonanie pierwszego etapu badań zanieczyszczenia gleby i ziemi przez laboratorium… Wstępna analiza działek wskazanych w ramach projektu i wytypowanych do badań geośrodowiskowych, nie potwierdza założenia wskazanego w „Krótkim opisie propozycji zadania”, iż są to tereny poprzemysłowe. Przyjmując założenie wnioskodawcy, iż ewentualne zanieczyszczenie terenu związane jest z działalnością kombinatu metalurgicznego, zauważyć należy, iż zakład swoją działalność prowadził również po dniu 30 kwietnia 2007 r. Mając na uwadze powyższe, jak również definicję historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi, przez które rozumie się zanieczyszczenie powierzchni ziemi, które zaistniało przed dniem 30 kwietnia 2007 r. lub wynika z działalności, która została zakończona przed dniem 30 kwietnia 2007 r., wskazuje się, iż zadanie przedstawione w projekcie BO.D18.52/22 nie należy do zadań własnych Gminy Miejskiej Kraków. Ty samym projekt nie spełnia wymogu określonego w § 1 ust. 2 regulaminu budżetu obywatelskiego miasta Krakowa – Uchwała Nr LI/1410/21 Rady Miasta Krakowa z dnia 13 stycznia 2021 r. w sprawie Regulaminu budżetu obywatelskiego Miasta Krakowa. Ad § 17 ust 1 pkt 3) regulaminu: Z uwagi na planowanie większości badań gruntów w bezpośredniej lokalizacji pasów drogowych w obrębie wierzchniej, najbardziej zanieczyszczonej warstwy podłoża, nieuniknionym mogą być przekroczenia dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko, określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. z 2016 r., poz. 1395). W zależności od zakwalifikowania pochodzenia w/w przekroczeń, przepisy prawa w postaci ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2021 r., poz. 1973 z późn. zm.) lub Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U z 2020 r., poz. 2187), definiują podjęcie dalszych czynności, polegających na zgłoszeniu tego faktu Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska oraz podjęcie odpowiednio działań zmierzających do przeprowadzenia remediacji lub działań w celu ograniczenia szkody w środowisku / działań naprawczych. W obu przypadkach ewentualne dalsze czynności określone przepisami prawa, mogą generować znaczące koszty roczne przekraczające 20% wartości projektu. Ad § 17 ust. 1 pkt 7) regulaminu: W projekcie wskazano 75 lokalizacji stanowiących odrębne nieruchomości, na których miałyby zostać przeprowadzone badania geośrodowiskowe. Analiza własności przedstawionych działek wykazała, iż działki nr: 33/3 obr. 20 Nowa Huta, 350 obr. 33 Nowa Huta, 53 obr. 34 Nowa Huta, 32/14 i 48 obr. 42 Nowa Huta, 272/2 obr. 46 Nowa Huta, 27/2 obr. 48 Nowa Huta, nie należą i nie pozostają we władaniu Miasta, a działka nr 337 obr. 39 Nowa Huta nie znajdują się w ogóle w rejestrze gruntów Gminy Miejskiej Kraków. Ad § 17 ust. 1 pkt 8) regulaminu: Przeprowadzenie badań w sposób określony w projekcie, pomija zupełnie konieczne dalsze działania określone przepisami prawa w zakresie ochrony powierzchni ziemi. W konsekwencji wykrycia zanieczyszczeń gruntów należy uszczegółowić badania, celem okonturowania zanieczyszczenia, a następnie przeprowadzić działania naprawcze lub remediacyjne. Natomiast kosztorys projektu nie przewiduje finansowania przeprowadzenia badań w sposób wymagany w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. z 2016 r., poz. 1395) – tj. zakresu badań, lokalizacji punktów w sekcjach, poboru prób na różnych głębokościach – umożliwiający sporządzenie planu remediacji lub projektu działań naprawczych oraz nie przewiduje finansowania realizacji planu remediacji. Aby obecny projekt uznać za kompletny, musiałby przewidywać kompleksowe finansowanie zarówno fazy badawczej, jak i fazy działań remediacyjnych lub naprawczych. Tym samym projekt zakłada realizację jedynie części zadania – bez koniecznych do podjęcia działań wynikających ze wskazanych powyżej przepisów prawa. Ponadto, w zgłoszeniu przedmiotowego projektu wskazano, iż jego realizacja pozwoli na wskazanie lub wykluczenie zagrożenia zdrowotnego oraz dostarczy wiarygodnych danych z zakresu jakości środowiska, w tym wód w obrębie „planowanego kąpieliska w Przylasku Rusiecki”, w związku z długotrwałą działalnością kombinatu metalurgicznego. Jednakże w ocenie jednostki weryfikującej, wykonanie tychże badań nie umożliwi dokonania: a) oceny źródła pochodzenia zanieczyszczenia, gdyż stężenia substancji mogą wynikać z m. in. prowadzonej na obrzeżach Kombinatu produkcji rolnej (przekroczenia stężeń pestycydów) czy ruchu samochodowego, co zaobserwowano w badaniach Wydziału Kształtowania Środowiska UMK przeprowadzonych w 2019 r. w rejonie ul. Karowej i Dymarek. b) oceny zagrożeń zdrowotnych dla okolicznych mieszkańców oraz osób korzystających z terenów rekreacyjnych, gdyż nie uchwalone są nadal przepisy prawne w oparciu, o które można by taką oceną sporządzić. W kwestii innych oczekiwań przedstawionych w uzasadnieniu przedmiotowego projektu, wyjaśnia się: a) kąpielisko na „Przylasku Rusieckim” (zbiornik nr 1 ul. Rzepakowa) wskazane w uchwale Rady Miasta Krakowa Nr LXXXII/2328/22 Rady Miasta Krakowa z dnia 13 kwietnia 2022r. jest kąpieliskiem, które funkcjonować będzie drugi rok. W poprzednim roku kąpielisko wyznaczone zostało Uchwałą Nr LVI/1615/21 Rady Miasta Krakowa z dnia 21 kwietnia 2021r. W 2019 roku na przedmiotowym terenie funkcjonowało miejsce okazjonalnie wykorzystywane do kąpieli. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie (PPIS) na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2019 r., poz. 195 z późn. zm.), ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r., poz. 2233 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 stycznia 2019r. w sprawie nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. z 2019 r., poz. 255), w ramach kontroli urzędowej i po dokonaniu bieżącej oceny jakości wody w zakresie parametrów mikrobiologicznych pobranej ze zbiornika w obrębie którego zostało utworzone kąpielisko „Przylasek Rusiecki” stwierdził przydatność wody do kąpieli w związku ze spełnieniem wymagań określonych w załączniku nr 1 tabela I w/w rozporządzenia. PPIS w Krakowie dokonał oceny jakości wody pobranej ze zbiornika wodnego nr 1 w obrębie którego zostało utworzone kąpielisko o nazwie „Przylasek Rusiecki” po zakończonym sezonie kąpielowym 2021. W dniu 16 czerwca 2021r. w ramach kontroli urzędowej nad jakością wody w kąpielisku została pobrana jedna próba wody z przedmiotowego kąpieliska. Na podstawie sprawozdania z badań PPIS w Krakowie stwierdził, iż jakość wody w kąpielisku jest przydatna do kąpieli i odpowiada wymaganiom w/w rozporządzenia. W trakcie funkcjonowania kąpieliska (od 1 lipca 2021 r. do 31 sierpnia 2021 r.) wykonano jeszcze trzy badania wody. Wszystkie potwierdziły spełnienie wymagań określonych w rozporządzeniu jw. Reasumując PPIS w Krakowie podsumowując sezon letni 2021 zaznaczył dobre przygotowanie przez organizatora w/w kąpieliska do sezonu letniego, brak zgłoszeń (interwencji) dotyczących nieprzestrzegania przez organizatora reżimu sanitarnego określonego w zaleceniach opracowanych w związku z ogłoszeniem stanu epidemii oraz brak zgłoszeń dotyczących złego stanu sanitarno – higienicznego na terenie utworzonego kąpieliska, a analizy laboratoryjne wykazały brak przekroczeń badanych bakterii. b) Kraków Nowa Huta Przyszłości S.A., w 2020 r. w odpowiedzi na interpelację radnego, poinformowała, iż w toku realizacji zadań statutowych, bierze pod uwagę racjonalne przesłanki, które uzasadniają konieczność przeprowadzenia badań sozologicznych, analizując m.in.: wykonane w latach wcześniejszych ekspertyzy; odległość danej nieruchomości od potencjalnych źródeł zanieczyszczeń, itp. W 2020 r. prowadzone były przez spółkę badania sozologiczne i geotechniczne na obszarze obejmującym ok. 140 ha. Realizując działania inwestycyjne Kraków Nowa Huta Przyszłości S.A. uwzględnia każdorazowo ryzyko konieczności przeprowadzenia prac mających na celu remediację terenu. Ponadto wskazuje się, iż część projektu dotyczącą kompleksowych badań sozologicznych w rejonie zbiornika Przylasek Rusiecki, w tym samym zakresie została ujęta w projekcie dzielnicowym, pt.: „ Co z tą hutą? Zbadajmy zbiornik gdzie kąpią się nasze dzieci” – BO.D18.26/22. Mając na uwadze powyższe Wydział Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Krakowa opiniuje negatywnie zgłoszony w ramach Budżetu Obywatelskiego Miasta Krakowa 2022 w dniu 25.04.2022 r. dzielnicowy projekt pn.: „Co z ta hutą? Zbadajmy tereny wokół kombinatu” (Numer projektu BO.D18.52/22).