Projekt lokalny - Dzielnica I
NR 12:
DajŻe i WeźŻe!- jadłodzielnie w Starym Mieście
Projekt odrzucony:
Wskazane przez Wnioskodawcę orientacyjne lokalizacje, w których miałyby zostać posadowione lodówki, zostały poddane wnikliwej analizie, zarówno ze względu na ich specyfikę wynikającą z położenia w obrębie Parku Kulturowego Stare Miasto oraz Parku Kulturowego Kazimierz ze Stradomiem, jak i wymóg posiadania niezbędnej infrastruktury.
W trakcie weryfikacji ustalono, że większość wskazanych przez Wnioskodawcę miejsc (w obrębie ulicy Starowiślnej, ulicy Berka Joselewicza, ulicy św. Filipa oraz ulicy Straszewskiego – z wyjątkiem budynku z nr 11) stanowi własność osób fizycznych, co jest niezgodne z zapisami § 17 ust. 1 pkt. 7 Regulaminu budżetu obywatelskiego.
W celu weryfikacji możliwości posadowienia lodówek w ciągu chodnika przy budynku zlokalizowanym pod numerem 11 przy ul. Straszewskiego wystąpiono do zarządców terenu oraz zarządcy budynku należącego do zasobów Gminy Miejskiej Kraków o stanowisko/wyrażenie zgody na posadowienie lodówek.
Zarząd Dróg Miasta Krakowa, będący zarządcą ww. terenu, wskazał na konieczność spełnienia licznych warunków niezbędnych dla posadowienia lodówek, to jest m.in. konieczność zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu pieszych na chodniku, pozostawienie odpowiedniej szerokości chodnika wolnego dla ruchu pieszych (1,5 m swobodnego przejścia dla pieszych), wyłączenie miejsc będących na wysokości „okien zielonych” i miejsc postojowych, konieczność uzyskania zezwolenia na zajęcie pasa drogowego na prawach wyłączności, zapewnienie warunków bezpieczeństwa dla złącza kablowego zasilającego lodówkę, zapewnienie warunków pozwalających na możliwość zasilenia lodówki.
Zarząd Budynków Komunalnych, sprawujący zarząd nad wskazanym budynkiem, wskazał na warunki, jakie powinny zostać spełnione w celu podłączenia lodówek do instalacji elektrycznej wskazanego budynku.
Zgodnie z wytycznymi ZBK i ZDMK przeprowadzono analizę warunków technicznych i niezbędnej do realizacji zadania infrastruktury. Dodatkowo przeprowadzono wizję lokalną ww. potencjalnego miejsca lokalizacji lodówek.
Ustalono, że zarówno lokalizacja wskazanego miejsca, jak i infrastruktura nie zapewnia wystarczających warunków dla posadowienia lodówki społecznej w sposób, który jednoznacznie zapewni zachowanie bezpieczeństwa w ruchu pieszych na chodniku przylegającym do budynku nr 11 przy ul. Straszewskiego lub w jego pobliżu, a także bezpieczeństwa w zakresie eksploatacji istniejącej instalacji elektrycznej niedostosowanej do charakteru przewidzianego projektem urządzenia odbiorczego (lodówki społecznej).
W celu weryfikacji możliwości posadowienia lodówek w obrębie skweru Ewy Demarczyk wystąpiono do Zarządu Zieleni Miejskiej o stanowisko/wyrażenie zgody na posadowienie lodówek. Zarząd Zieleni Miejskiej zaopiniował negatywnie możliwość realizacji projektu we wskazanym miejscu, wskazując na ryzyko powstania utrudnień w korzystaniu z ciągów komunikacyjnych na tym obszarze, znaczną liczbę przechodniów i turystów, charakter miejsca oraz brak zasilania i w związku z tym możliwości podłączenia lodówki do sieci elektrycznej.
W wyniku weryfikacji dostrzeżono także problemy wynikające z funkcjonujących w mieście planów ochrony terenów należących do Parku Kulturowego Stare Miasto oraz Parku Kulturowego Kazimierz ze Stradomiem, a także przepisów prawa miejscowego, w związku z czym wystąpiono do Miejskiego Konserwatora Zabytków oraz do Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków odesłał pismo MOPS do Miejskiego Konserwatora Zabytków. Miejski Konserwator Zabytków wyraził opinię negatywną w odniesieniu do każdej z wymienionych lokalizacji, z uwagi na sprzeczność projektu z obowiązującymi w Krakowie uchwałami Rady Miasta Krakowa (Nr CXV/1547/10 z dnia 3 listopada 2010 r. oraz Nr LXXXIII/2368/22 z dnia 27 kwietnia 2022 r.) i zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 r. – M.P. Nr 50, poz 418.
Na podstawie informacji uzyskanych z Zarządu Budynków Komunalnych, Zarządu Dróg Miasta Krakowa i Zarządu Zieleni Miejskiej oraz wizji lokalnej przeprowadzonej przez pracowników MOPS ustalono brak możliwości realizacji projektu z powodu braku wystarczającej infrastruktury. Natomiast na podstawie informacji uzyskanych od Miejskiego Konserwatora Zabytków ustalono brak możliwości realizacji projektu z powodu jego sprzeczności z obowiązującymi w mieście ww. uchwałami Rady Miasta Krakowa oraz zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Ponadto, zdaniem zespołu oceniającego, projekt wymaga współpracy instytucjonalnej podmiotów zewnętrznych (Zarząd Budynków Komunalnych, Zarząd Dróg Miasta Krakowa, Zarząd Zieleni Miejskiej), natomiast Wnioskodawca nie przedstawił oświadczeń instytucji o gotowości do współpracy przy realizacji projektu oraz zgód zarządców terenów na posadowienie i uruchomienie lodówek społecznych, ani nie uzupełnił w tym zakresie złożonego projektu.
W związku z powyższym projekt został zweryfikowany negatywnie.
Edycja Budżet Obywatelski 2024 Projekt lokalny - Dzielnica I Realizacja projektu odbywać się będzie w przestrzeni ogólnodostępnej.
14 400,00 PLN
kwota potrzebna do realizacji
Lokalizacja
Główna lokalizacja: ul. Starowiślna
Dodatkowe lokalizacje: ul. Straszewskiego ul. św. Filipa
Krótki opis projektu
Projekt zakłada utworzenie 3 lodówek społecznych w dzielnicy Stare Miasto w Krakowie. Jego celem jest troska o lokalną społeczność w ramach zasad zrównoważonego rozwoju: poprzez dzielenie się jedzeniem między mieszkańcami i nie marnowanie żywności.
Opis projektu
Projekt zakłada utworzenie 3 lodówek na terytorium dzielnicy Stare Miasto w Krakowie przy realizacji projektu finansowanego w ramach budżetu obywatelskiego w cyklu jednorocznym. Docelowo projekt zakłada umieszczenie po 1 jadłodzielni na terenie każdego z 3 obszarów dzielnicy Stare Miasto:
- Kazimierz i Stradom
- Stare Miasto
- Kleparz
- Kazimierz i Stradom
- Stare Miasto
- Kleparz
Przykładowe potencjalne lokalizacje na obszarze Kazimierz i Stradom:
- ul. Starowiślna,
- ul. Dietla
Przykładowe potencjalne lokalizacje na obszarze Stare Miasto:
- ul. Straszewskiego
- ul. Poselska
Przykładowe potencjalne lokalizacje na obszarze Kleparz:
- ul. Długa
- ul. św. Filipa
Niniejszy projekt przewiduje wejście w kosztorys następujących elementów:
- koszt lodówki
- koszt obudowy
- koszt instalacji kamery
- opłatę za prąd zarówno zużywany przez lodówkę jak i kamerę przez pierwszy rok trwania projektu
- opłatę za montaż
W jadłodzielni przy Osiedlu Szkolnym 20 działa witryna chłodnicza firmy Whirlpool ADN 203/1S o mocy 203 W. Ponieważ ten model lodówki w zadowalający sposób sprawdza się od kilku lat, wnoszę w niniejszym projekcie o zakup przez miasto tego samego modelu. Jego cena wynosi ok. 2500 zł. Zużycie prądu przy mocy 230 w ciągu roku przy funkcjonowaniu lodówki 24/h wynosi:
- 744 kWh – ok. 572,88 zł (szacowana cena ze strony producenta)
- 744 kWh- ok. 595,20 zł- koszt obliczony dla średniego łącznego kosztu 1 kWh w Polsce w 2024 r. dla grupy taryfowej G11 dla zużycia prądu poniżej limitu (szacowany koszt obliczony na kalkulatorze dostępnym na stronie Taurona)
- 744 kWh- ok. 937,44 zł- koszt obliczony dla średniego łącznego kosztu 1 kWh w Polsce w 2024 r. dla grupy taryfowej G11 dla zużycia prądu powyżej limitu (szacowany koszt obliczony na kalkulatorze dostępnym na stronie Taurona)
Koszt monitoringu:
- średni koszt kamery zewnętrznej wynosi 300 zł
- roczne zużycie prądu dla kamery IP o zasięgu oświetlenia nocnego IR na poziomie 30 m pobiera w ciągu doby ok. 0.13 kWh – szacowane roczne zużycie prądu wynosi 47,45 kWh a zatem ok. 40 zł
Kosztorys
Szacowany przez Wnioskodawcę łączny koszt realizacji projektu utworzenia i utrzymania w cyklu jednorocznym w ramach budżetu obywatelskiego 3 lodówek na terenie dzielnicy Stare Miasto w Krakowie wynosi 20 000 zł
- zakup 3 lodówek marki Whirlpool 7 500 zł
- zakup 3 kamer zewnętrznych- 900 zł
- koszt 3 zewnętrznych obudów do lodówek- 3 000 zł
- koszt montażu- 1 000 zł
- koszt zużycia prądu przez 3 lodówki w ciągu roku- 1 800 zł (w zaokrągleniu)
- koszt zużycia prądu przez monitoring- 150 zł
Łącznie 14 350 zł, jednak należy również uwzględnić dodatkowe koszta, które mogą się pojawić.
Po dokładnym ustaleniu lokalizacji dla 3 jadłodzielni, przyjdzie kolej na II etap projektu jakim będzie wyznaczenie Realizatora/ Realizatorów projektu oraz uzyskanie od niego/ od nich oświadczenia o gotowości do współpracy.
Oprócz Realizatora, który udzieli zgody na utworzenie jadłodzielni na terenie kierowanej przez niego instytucji, niezwykle ważną rolę odgrywać będą Opiekunowie lodówki.
Opiekunowie lodówki społecznej oraz lista ich obowiązków:
- opiekunami lodówek społecznych zostaną pracownicy placówki wyznaczonej na Realizatora projektu
- opiekunowie działają jako wolontariusze, a więc nie będą pobierać dodatkowego wynagrodzenia za opiekę nad lodówką
- opiekunowie będą gotowi przestrzegać zasad higieny oraz przepisów BHP podczas sprawowania opieki nad lodówką na terenie instytucji
- opiekunowie będą sprawować nadzór nad zdatnością do spożycia przynoszonych przez darczyńców produktów poprzez sprawdzanie terminu spożycia na opakowaniach oraz naklejkach na słoikach czy opakowaniach, a w przypadku przeterminowanych produktów- do ich wyrzucania
- opiekunowie będą sprawować nadzór nad czystością witryny chłodniczej- min. raz na dobę są zobowiązani do wyczyszczenia urządzenia od środka i od zewnątrz środkami do czystości
- w skrajnych sytuacjach jak np. podczas kłótni o żywność będą zobowiązani do zareagowania i przyznania pierwszeństwa osobie, która została zarejestrowana na kamerze monitorującej jako pierwsza, która pojawiła się przy lodówce
- opiekunowie działają jako wolontariusze, a więc nie będą pobierać dodatkowego wynagrodzenia za opiekę nad lodówką
- opiekunowie będą gotowi przestrzegać zasad higieny oraz przepisów BHP podczas sprawowania opieki nad lodówką na terenie instytucji
- opiekunowie będą sprawować nadzór nad zdatnością do spożycia przynoszonych przez darczyńców produktów poprzez sprawdzanie terminu spożycia na opakowaniach oraz naklejkach na słoikach czy opakowaniach, a w przypadku przeterminowanych produktów- do ich wyrzucania
- opiekunowie będą sprawować nadzór nad czystością witryny chłodniczej- min. raz na dobę są zobowiązani do wyczyszczenia urządzenia od środka i od zewnątrz środkami do czystości
- w skrajnych sytuacjach jak np. podczas kłótni o żywność będą zobowiązani do zareagowania i przyznania pierwszeństwa osobie, która została zarejestrowana na kamerze monitorującej jako pierwsza, która pojawiła się przy lodówce
Do kosztów NIE wchodzących w kosztorys niniejszego projektu należą:
- opłaty za pudełka i słoiki w przypadku gdy przynoszone przez mieszkańców jedzenie ‘cieknie’ albo rozsypuje się po lodówce. Dotychczasowi opiekunowie lodówki przy Osiedlu Szkolnym 20 skarżyli się na brak dbałości przez darczyńców o zapakowanie żywności przed włożeniem jej do lodówki pomimo wiszącego na witrynie chłodniczej regulaminu korzystania
- opłaty za środki czyszczenia lodówki
- opłaty za czyszczenie witryny chłodniczej przez opiekunów placówki. Ponieważ lodówka ma charakter społeczny, również działalność opiekunów a więc pracowników placówki uczestniczącej w projekcie, nie podlega dodatkowemu wynagrodzeniu. To samo dotyczy osoby sprawującej kontrolę nad monitoringiem takiej lodówki
- opłaty za usterki techniczne oraz akty wandalizmu- Realizator projektu poniesie wszelkie opłaty za naprawę oraz przegląd techniczny
- opłaty za pudełka i słoiki w przypadku gdy przynoszone przez mieszkańców jedzenie ‘cieknie’ albo rozsypuje się po lodówce. Dotychczasowi opiekunowie lodówki przy Osiedlu Szkolnym 20 skarżyli się na brak dbałości przez darczyńców o zapakowanie żywności przed włożeniem jej do lodówki pomimo wiszącego na witrynie chłodniczej regulaminu korzystania
- opłaty za środki czyszczenia lodówki
- opłaty za czyszczenie witryny chłodniczej przez opiekunów placówki. Ponieważ lodówka ma charakter społeczny, również działalność opiekunów a więc pracowników placówki uczestniczącej w projekcie, nie podlega dodatkowemu wynagrodzeniu. To samo dotyczy osoby sprawującej kontrolę nad monitoringiem takiej lodówki
- opłaty za usterki techniczne oraz akty wandalizmu- Realizator projektu poniesie wszelkie opłaty za naprawę oraz przegląd techniczny
UZASADNIENIE PROJEKTU
Mieszkańcy Krakowa chętnie korzystają z działających już lodówek, natomiast istnieje konieczność powstania więcej takich miejsc w samym Starym Mieście z uwagi na następujące czynniki:
1. W obrębie Krakowa znajdują się tylko 4 lodówki- większość w odległych od centrum dzielnicach. Najbliższa znajduje się w odległości 3,4 km (mierząc od Rynku Głównego). Poniżej wyszczególnione lokalizacje wraz z odległością od Rynku:
- Jabłonkowska 18 (5,3 km)
- Osiedle Szkolne 20 (8,8 km)
- Jana Sas Zubrzyckiego 10 (6,6 km)
- Powstańców Wielkopolskich 13 (3,4 km)
Dla osób niezmotoryzowanych ani nie posiadających środków na komunikację miejską są to odległości stanowczo zbyt wielkie, aby móc dostać się do ww. lodówek, w związku z czym bardzo niewielka liczba mieszkańców Starego Miasta uczestniczy w szlachetnej idei foodsharingu.
2. Ze względu na wysokie koszta życia w centrum Krakowa przy jednocześnie galopującej inflacji coraz większa liczba mieszkańców coraz trudniej radzi sobie z wydatkami na bieżące sprawy. Lodówka społeczna ulokowana w punktach Starego Miasta mogłaby chociaż w niewielkim stopniu wspomóc potrzebujących w zaspokojeniu ich podstawowych potrzeb.
3. Z uwagi na dużą liczbę osób bezdomnych w Starym Mieście, większą niż w innych dzielnicach Krakowa. Na podstawie artykułu opublikowanego dn. 7 listopada 2023 na portalu Forsal.pl („Po pandemii w Krakowie wzrosła liczba bezdomnych. „Są nawet panowie, którzy prowadzili własne firmy”), wynika, iż po okresie pandemii znacząco wzrosła liczba bezdomnych, także wśród małych przedsiębiorców, których najbardziej uderzyły pandemiczne skutki zamknięcia biznesu.
4. Spora ilość jedzenia w Starym Mieście jest marnowana przez samych mieszkańców, jak i przez restauracje. Prywatny charakter lodówki społecznej pozwala zachować anonimowość nie tylko osobom odbierających żywność, ale także i darczyńcom, wśród których mogą znaleźć się zarówno osoby prywatne jak i właściciele czy pracownicy restauracji. Z przeprowadzonych rozmów z pracownikami restauracji położonych na terenie Starego Miasta wynika, iż wśród osób zatrudnionych w gastronomii jest silna wola użytkowania niewykorzystanego jedzenia, natomiast z uwagi na brak rozwiązania w tej sprawie żywność po zamknięciu lokali gastronomicznych jest wyrzucana do kosza.
5. W Starym Mieście mieszkają zarówno rodowici Krakowianie, jak i osoby wynajmujące lokale mieszkalne i gdy np. wyjeżdżają na święta czy na wakacje z miasta, nie mając alternatywy dla niewykorzystanego jedzenia, pozbywają się go, wyrzucając na śmietnik. Spośród wszystkich dzielnic to w Starym Mieście zatrzymuje się największa liczba turystów, która po krótkim pobycie wyrzuca nieużyty zapas żywności. Żywność w Starym Mieście jest nagminnie marnowana, a lodówka społeczna mogłaby temu zaradzić, również dzięki zaangażowaniu wolontariuszy w zwiększaniu świadomości ludzi, co robić w przypadku niewykorzystanego a zarazem nie przeterminowanego jedzenia.
6. Mieszkańcy Krakowa są chętni do dzielenia się żywnością, o czym świadczą ogłoszenia na grupach facebookowych tj. ‘Kraków się dzieli- Kraków is sharing’, jednak proces dzielenia się jedzeniem jest bardzo skomplikowany z uwagi na dotarcie do odbiorcy, otrzymywanie wielu odzewów, spośród których odezwy tylko nielicznych osób świadczą o prawdziwym zainteresowaniu, konieczność umawiania się z chętnymi na wymianę, itd. Lodówka zlokalizowana w stałym punkcie w centrum miasta mogłaby w znacznym stopniu ułatwić oddawanie żywności, zwłaszcza w sytuacjach ad hoc, gdy np. ktoś musi się udać w nieplanowaną podróż i nie wie, co zrobić z jedzeniem, które zmarnuje się do jego powrotu.
- Osiedle Szkolne 20 (8,8 km)
- Jana Sas Zubrzyckiego 10 (6,6 km)
- Powstańców Wielkopolskich 13 (3,4 km)
Dla osób niezmotoryzowanych ani nie posiadających środków na komunikację miejską są to odległości stanowczo zbyt wielkie, aby móc dostać się do ww. lodówek, w związku z czym bardzo niewielka liczba mieszkańców Starego Miasta uczestniczy w szlachetnej idei foodsharingu.
2. Ze względu na wysokie koszta życia w centrum Krakowa przy jednocześnie galopującej inflacji coraz większa liczba mieszkańców coraz trudniej radzi sobie z wydatkami na bieżące sprawy. Lodówka społeczna ulokowana w punktach Starego Miasta mogłaby chociaż w niewielkim stopniu wspomóc potrzebujących w zaspokojeniu ich podstawowych potrzeb.
3. Z uwagi na dużą liczbę osób bezdomnych w Starym Mieście, większą niż w innych dzielnicach Krakowa. Na podstawie artykułu opublikowanego dn. 7 listopada 2023 na portalu Forsal.pl („Po pandemii w Krakowie wzrosła liczba bezdomnych. „Są nawet panowie, którzy prowadzili własne firmy”), wynika, iż po okresie pandemii znacząco wzrosła liczba bezdomnych, także wśród małych przedsiębiorców, których najbardziej uderzyły pandemiczne skutki zamknięcia biznesu.
4. Spora ilość jedzenia w Starym Mieście jest marnowana przez samych mieszkańców, jak i przez restauracje. Prywatny charakter lodówki społecznej pozwala zachować anonimowość nie tylko osobom odbierających żywność, ale także i darczyńcom, wśród których mogą znaleźć się zarówno osoby prywatne jak i właściciele czy pracownicy restauracji. Z przeprowadzonych rozmów z pracownikami restauracji położonych na terenie Starego Miasta wynika, iż wśród osób zatrudnionych w gastronomii jest silna wola użytkowania niewykorzystanego jedzenia, natomiast z uwagi na brak rozwiązania w tej sprawie żywność po zamknięciu lokali gastronomicznych jest wyrzucana do kosza.
5. W Starym Mieście mieszkają zarówno rodowici Krakowianie, jak i osoby wynajmujące lokale mieszkalne i gdy np. wyjeżdżają na święta czy na wakacje z miasta, nie mając alternatywy dla niewykorzystanego jedzenia, pozbywają się go, wyrzucając na śmietnik. Spośród wszystkich dzielnic to w Starym Mieście zatrzymuje się największa liczba turystów, która po krótkim pobycie wyrzuca nieużyty zapas żywności. Żywność w Starym Mieście jest nagminnie marnowana, a lodówka społeczna mogłaby temu zaradzić, również dzięki zaangażowaniu wolontariuszy w zwiększaniu świadomości ludzi, co robić w przypadku niewykorzystanego a zarazem nie przeterminowanego jedzenia.
6. Mieszkańcy Krakowa są chętni do dzielenia się żywnością, o czym świadczą ogłoszenia na grupach facebookowych tj. ‘Kraków się dzieli- Kraków is sharing’, jednak proces dzielenia się jedzeniem jest bardzo skomplikowany z uwagi na dotarcie do odbiorcy, otrzymywanie wielu odzewów, spośród których odezwy tylko nielicznych osób świadczą o prawdziwym zainteresowaniu, konieczność umawiania się z chętnymi na wymianę, itd. Lodówka zlokalizowana w stałym punkcie w centrum miasta mogłaby w znacznym stopniu ułatwić oddawanie żywności, zwłaszcza w sytuacjach ad hoc, gdy np. ktoś musi się udać w nieplanowaną podróż i nie wie, co zrobić z jedzeniem, które zmarnuje się do jego powrotu.
7. Z przeprowadzonych rozmów z lokalnymi mieszkańcami wynika, iż niektórzy z nich szukali sposobów na nie wyrzucanie żywności np. poprzez pozostawienie jedzenia w workach przed bramami kamienic. Niestety nie jest to dobre rozwiązanie, raz z uwagi na ilość szczurów grasujących po centrum miasta, a dwa, ze względu na brak wiedzy mieszkańców o zawartości worków. Jak zauważył jeden z mieszkańców Kazimierza, takie worki z jedzeniem są kopane przez przechodniów, a ich zawartość trafia na ulice. Żeby uniknąć takich sytuacji mieszkańcy dzielnicy chcieliby, aby na jej terenie powstały jadłodzielnie, w których można by zostawić jedzenie, nie martwiąc się o jego dalszy los.
W załącznikach przesyłam zdjęcia lodówki społecznej przy Osiedlu Szkolnym. Jadłodzielnie, o których powstanie wnoszę w ramach niniejszego projektu, mogą być wzorowane na istniejących już lodówkach.
Treść regulaminu może być uzgodniona zarówno z Realizatorem jak i Wnioskodawcą projektu- zdjęcie regulaminu ma służyć wyłącznie jako przykład.