Krakowski południk zerowy - polskie Greenwich

Edycja Budżet Obywatelski 2019 Projekt ogólnomiejski Realizacja projektu odbywać się będzie w przestrzeni ogólnodostępnej.

Lokalizacja

Główna lokalizacja:

Dodatkowe lokalizacje: ul. Kopernika - dz. 38; obr. 53; jedn. Śródmieście.ul. Lubomirskiego - dz. 227/3, 319; obr. 8; jedn. Śródmieście.ul. Rakowicka - dz. 320/1; obr. 8; jedn. Śródmieście.park przy ul. Celarowskiej - dz. 194; obr. 23; jedn. Śródmieście.plac zabaw przy zbiegu ul. Bociana i ul. Siewnej - dz. 254, 262, 263; obr. 43; jedn. Krowodrza (postulowana ciągłość z dz. 245; obr. 43; jedn. Krowodrza).teren przy szkole VIII LO, przy ul. Grzegórzeckiej - dz. 21/3; obr. 63; jedn. Śródmieście.zieleniec przy ul. Podgórskiej, na przeciwko Galerii Kazimierz oraz ścieżka i zieleniec na bulwarze Kurlandzkim - dz. 270/25, 270/37, 270/40; obr. 17; jedn. Śródmieście (postulowana ciągłość z dz. 308; obr. 17; jedn. Śródmieście).zbieg ul. Na Zjeździe i ul. Limanowskiego - dz. 187/10; obr. 13; jedn. Podgórze (postulowana ciągłość z dz. 529/2; obr 13; jedn. Podgórze).teren szkoły podstawowej nr. 29, przy ul. Dembowskiego - dz. 503; obr. 13; jedn. Podgórze.ul. Dembowskiego (przy szkole podstawowej nr. 29) - dz. 569/14, 570, 571/3; obr. 13; jedn. Podgórze.szkoła podstawowa nr. 55, ul. Łapanowska - dz. 314/3, 314/4, 316/9, 317/4; obr. 48; jedn. Podgórze.ul. Witosa - dz. 456/6, 456/7, 456/8, 458/9; obr. 48; jedn. Podgórze.park Kurdwanów - dz. 505/8, 499/3; obr. 48 - dz. 49/5; obr. 65; jedn. Podgórze (postulowana ciągłość z dz. 508/40; obr. 48; jedn. Podgórze).ul. Stojałowskiego - dz. 71/2, 71/3; obr. 65; jedn. Podgórze.

Opis projektu

Projekt zakłada oznaczenie przebiegu krakowskiego południka zerowego w dobrze wyeksponowanych lokalizacjach na terenie całego Krakowa za pomocą stylowych znaków, dobranych formą do lokalnych warunków terenowych.W nawierzchni chodników przy głównych ulicach i na alejkach w parkach oraz skwerach mają być umieszczone kamienne linie wraz z wprawionymi w nie listwami i stylowymi medalionami z mosiądzu, wraz z ustawionymi obok tablicami informacyjnymi. Na terenach parków, trawników i zieleńców, mają to być linie z kamienia lub podłużne rabaty kwietne, w otoczeniu kompozycji kwietnych o geometrycznych kształtach nawiązujących do astronomi, geografii, kartografii i geodezji - słońce, księżyc, gwiazdy, globus, mapa, teodolit - wraz z ustawionymi obok tablicami informacyjnymi.

Proponowane umiejscowienie:
ul. Kopernika
ul. Lubomirskiego
ul. Rakowicka
park przy ul. Celarowskiej
plac zabaw przy zbiegu ul. Bociana i ul. Siewnej
teren przy szkole VIII LO, przy ul. Grzegórzeckiej
zieleniec przy ul. Podgórskiej, na przeciwko Galerii Kazimierz
ul. Podgórska
zbieg ul. Na Zjeździe i ul. Limanowskiego
teren szkoły podstawowej nr. 29
ul. Dembowskiego (przy szkole podstawowej nr. 29)
szkoła podstawowa nr. 55 , ul. Łapanowska
ul. Witosa
park Kurdwanów
ul. Stojałowskiego

UZASADNIENIE PROJEKTU

Krakowski południk zerowy to unikalny na skalę nie tylko krajową, ale i światową obiekt; pomnik dziejów i osiągnięć astronomii, fizyki i geografii polskiej - nasze "polskie Greenwich". Jest to geodezyjna linia łącząca bieguny Ziemi i wyznaczająca dokładnie kierunek północ-południe; jako południk zerowy, stanowi symboliczną linię dzielącą świat na Wschód i Zachód, co w kontekście dziejów Polski jest głęboko wymowne.

Południki zerowe wyznaczały zwykle ważne obserwatoria astronomiczne, a ich funkcjonowanie stanowiło także o prestiżu nauki narodowej państw je wyznaczających: południk Greenwich dla Wielkiej Brytanii, południk paryski dla Francji, południk amerykański dla USA, południk Monte Mario dla Włoch, południk Pułkowo dla Rosji... Tak też jest w naszym przypadku!

Krakowski południk zerowy sięga swoją historią XIV wieku, gdy po raz pierwszy zastosowano go w rachunkach i obserwacjach astronomów z Akademii Krakowskiej; na kilkaset lat przez południkiem Greenwich czy paryskim. Sam Mikołaj Kopernik zastosował południk krakowski w swoich pracach astronomicznych, w tym, w najsłynniejszym jego dziele: "O obrotach sfer niebieskich", unieśmiertelniając w jednym z najważniejszych dzieł naukowych w historii świata nasz południk. Z południkiem tym związana jest też postać Stanisława Pudłowskiego, krakowskiego astronoma i fizyka z XVII wieku, który jako pierwszy zaproponował uniwersalną miarę długości - metr - opartą o długość wahadła sekundowego, co po jego śmierci rozwinął w cały system miar naturalnych jego przyjaciel Tytus Liwiusz Burattini; a działo się to sto lat przed narodzinami "metra paryskiego", którego miarę stosujemy dziś na całym świecie.

Obecną, precyzyjną lokalizację krakowskiego południka zerowego, jako przechodzącego przez środek Collegium Śniadeckiego, pierwszego obserwatorium astronomiczne w Krakowie, wyznaczył astronom, matematyk i geograf, Jan Śniadecki - założyciel tegoż obserwatorium, znany ze stworzenia stosowanego do dziś, polskojęzycznego nazewnictwa matematycznego - w którym to pracowały takie znakomitości polskiej nauki jak Tadeusz Banachiewicz (jako pierwszy wyliczył orbitę Plutona i sformułował "rachunek krakowianów" stosowany w astronomii i geodezji) czy Kazimierz Kordylewski (odkrywca księżyców pyłowych Ziemi, niedawno ostatecznie potwierdzonych naukowo). Przez stulecia - od końca I RP po czasy II RP - na południk krakowski wyliczano czas i kalendarze obowiązujące na terenie ziem polskich. Pojawiał się on również na licznych mapach Rzeczypospolitej z XVIII wieku oraz planach miasta Krakowa z XIX wieku. Jest to więc wielce zasłużony dla nauki polskiej obiekt, który zasługuje na wskrzeszenia, jako atrakcja turystyczna o wybitnych walorach historycznych i edukacyjnych - na podobieństwo innych tego typu obiektów, przybliżająca zarówno Krakowianom, jak i odwiedzającym nasze miasto Polakom oraz obcokrajowcom, niezwykłe karty z dziejów Polskiej nauki i jej wkładu w rozwój wiedzy.

Realizacja jednolitego w formie oznaczenia przebiegu krakowskiego południka zerowego na terenie całego miasta współgra z planami utworzenia w gmachu Collegium Śniadeckiego muzeum poświęconego polskiej astronomii i geografii - Niebo&Ziemia.PL - w którym prezentowany były wkład polskich uczonych z dziedziny astronomii i geografii (w tym geodezji i kartografii) w rozwój tych nauk i naszą wiedzę o świecie, w którym wszyscy żyjemy: "Niebie nad głowami; Ziemi pod stopami".

Jednocześnie utworzenie niezwykłych atrakcji turystyczno-edukacyjnych w rejonach miasta, które dotąd miały charakter marginalny i były zaniedbane, pomoże w ich ożywieniu, podnosząc ich atrakcyjność, zarówno dla mieszkańców jak i inwestorów; linia południka zerowego stanowi bowiem pretekst do organizacji spotkań i pikników o charakterze rodzinnym oraz edukacyjnym, przy okazji wydarzeń związanych z fenomenami natury - momenty przesileń i równonocy, obserwacje zaćmień i innych zjawisk astronomicznych - co ma często miejsce w przypadku analogicznych obiektów na całym świecie. Jest to więc unikalna szansa na promowanie wiedzy o historii polskiej nauki, jej dokonaniach oraz wsparcie społecznego rozwoju wielu rejonów miasta Krakowa.

Kosztorys
Nazwa	Opis	Koszt
Wykonanie projektu oznaczenia przebiegu południka i elementów składowych markerów	Wybór materiałów, z których wykonane będą poszczególne elementy markerów (znaków) oraz ich formy graficznej. Sporządzenie projektu graficznego realizacji markerów w poszczególnych lokalizacjach.	20 000,00 PLN
Wykonanie elementów składowych markerów	Odlanie medalionów z mosiądzu, wykonanie kamiennych płyt oraz tablic informacyjnych	60 000,00 PLN
Wykonanie markerów w terenie	Wykonanie pomiarów geodezyjnych, posadowienie kamiennych płyt i medalionów wraz z tablicami informacyjnymi, posadzenie rabat kwietnych	40 000,00 PLN
		120 000,00 PLN

Harmonogram działań
Nazwa	Opis	Data
Wykonanie projektu oznaczenia przebiegu południka i elementów składowych markerów	Wykonanie projektu graficznego realizacji markerów w poszczególnych lokalizacjach; uzgodnienie formy markerów, jaka zostanie zastosowana w poszczególnych lokalizacjach, w kontekście lokalnych warunków terenowych. Wybór zastosowanych materiałów i wykonawców.	styczeń - marzec 2020
Wykonanie pomiarów geodezyjnych w terenie	Pomiar geodezyjny w terenie, celem wytyczenia lokalizacji markerów i prowizoryczne oznaczenie ich pozycji w terenie	marzec 2020
Wykonanie elementów składowych markerów	Odlanie medalionów z mosiądzu, wykonanie kamiennych płyt i tablic informacyjnych	kwiecień - lipiec 2020
Posadowienie w terenie elementów markerów	Umieszczenie kamiennych linii i medalionów w chodnikach, ścieżkach i trawnikach, postawienie tablic informacyjnych oraz posadzenie rabat kwietnych w ich otoczeniu	sierpień - wrzesień 2020

Galeria

MEDALION POŁUDNIKA KRAKOWSKIEGO - ZEROWY.png

Mapa Królestwa Polskiego 1780 z południkiem krakowskim - Kopia.png

Plan_miasta_Krakowa_w_obrębie_okopów_1836_ z zaznaczonym południkiem krakowskim - Kopia.png

Stronnica z ''O obrotach sfer niebieskich'' Kopernika, gdzie wspomniany jest południk krakowski.jpg

Charakterystyka długoterminowych skutków: Dzięki realizacji projektu powstanie nowa trasa turystyczno – edukacyjna, która podniesie atrakcyjność obszarów, na którym oznaczony zostanie południk. Realizacja zadania związana jest z ewentualnymi naprawami w przypadku dewastacji oznaczeń.

powrót