Archiwum projektów rozwiń menu
Serwis używa plików cookies zgodnie z polityką prywatności pozostając w serwisie akceptują Państwo te warunki
Strona archiwalna
Aktualna lista projektów budżetu obywatelskiego znajduje się na stronie:
Projekt lokalny - 1 NR 13:

Rekonstrukcja rzeźby zapomnianej rzeźbiarki ze św.Sebastiana

Edycja Budżet Obywatelski 2019 Projekt lokalny - 1 Realizacja projektu odbywać się będzie w przestrzeni ogólnodostępnej.

Lokalizacja

Główna lokalizacja: Skwer przy Brzozowej i Berka Joselewicza, nieopodal Św. Sebastiana, Kazimierz, Kraków. Właściciel: Zarząd Zieleni Miejskiej.

Opis projektu

Zadanie łączy przeszłość dzielnicy z aspektami współczesnymi. Używając wyraźnej ingerencji w przestrzeń publiczną, jaką jest ustawienie rzeźby w miejscu ogólnodostępnym dla turystów, a przede wszystkim mieszkańców, zmienia kontekst i przybliża doświadczenie historyczne z bardzo osobistej perspektywy. Sprawia, że historia staje się fascynująca i aktualna, przywraca społeczną pamięć i uruchamia opowieść o Krakowie prowadzoną przez pryzmat bogactwa osobowości twórczych. Udowadnia, że sztuka niesie za sobą realne działania społeczne - jest motorem zmiany punktów widzenia, mobilizuje wokół jednego celu i potrafi tworzyć wspólnotę.

Bala Leser, spadkobierczyni i mieszkanka kamienicy przy św. Sebastiana 34, po wojnie zmieniła imię i nazwisko i została Zofią Woźną. Nigdy nie wróciła na stałe do Krakowa. Nigdy nie trafiły tu jej, tworzone do 1984 roku, prace - a jest uznawana za „jedną z najciekawszych i najgłębszych indywidualności we współczesnej rzeźbie polskiej”. Skończyła krakowską ASP w 1934 roku. Była autorką popiersi i rzeźb figuralnych, a także kompozycji o charakterze pomnikowym. Skłaniała się ku syntezie i kubistycznemu traktowaniu formy. Równolegle zajmowała się też malarstwem sztalugowym tworząc serie obrazów o tematyce morskiej, portrety i wnętrza. Brała udział w wystawach okręgowych i ogólnopolskich oraz w wystawach międzynarodowych, między innymi: Wystawie Sztuki Kobiet, Paryż, 1948; Międzynarodowej Wystawie Rzeźby Współczesnej, Muzeum Rodina, Paryż, 1961; Wystawie rzeźby, Haga, 1963; 32. Biennale Sztuki, Wenecja, 1964. Odbywała podróże artystyczne do Francji, Szwajcarii, Bułgarii, Węgier, Jugosławii, Belgii, Włoch, Austrii, Holandii. Była laureatką Srebrnego medalu na I Festiwalu Sztuk Pięknych, Warszawa 1966; Nagrody II stopnia Ministerstwa Kultury i Sztuki za całokształt twórczości, 1965. Odznaczono ją też Złotym Krzyżem Zasługi za pracę artystyczną. Jej dzieła znajdują się m.in. w Warszawie, w Parku Traugutta oraz w Orońsku, w Centrum Rzeźby Polskiej. Żadnego z nich nie ma w Krakowie.

 
Dla nas, osób mieszkających w kamienicy znajdującej się na Szlaku Krakowskich Mezuz, tej samej, w której mieszkała w czasie wojny Bala Leser, przywrócenie pamięci o jej postaci jest celem priorytetowym. Akcja do tej pory zaangażowała 10 rodzin z ulicy Świętego Sebastiana 34. Wiemy, że powstaje wiele prywatnych inicjatyw, których cele są zbieżne z naszym, jak np. mikro muzeum Mordechaja Gebirtiga przy ul. Berka Joselewicza. Naszym projektem wpisujemy się w trend przypominania o postaciach tworzących życie kulturalne naszego kraju realizowany w kluczu wartości lokalnych, pogłębiania tożsamości mikro-społeczności i samoświadomości, tj. wartości łączących sąsiadów, którzy docierają do wiadomości o poprzednikach mieszkających w tym samym miejscu, choć w innym czasie (dość przypomnieć, że w bliskim sąsiedztwie mieszkali przed wojną Mordechaj Gebirtig, Yaakov Hollander i właśnie Bala Leser - jedną z jej rzeźb jest popiersie córki Mordechaja Gebirtiga). Jednocześnie projekt bardzo mocno podkreśla afirmatywny kontekst - narrację realizowaną nie w kluczu Holokaustu, doświadczenia 1968 roku i wielkiej katastrofy społecznej, ale życia artystycznego i uniwersalnych wartości tworzonych przez sztukę. To, co dla nas ważne, to przypomnienie twórczości zapomnianej rzeźbiarki - mieszkanki naszej kamienicy. Skierowanie uwagi w przyszłość, z pełnym szacunkiem dla przeszłości.

Rzeźbę autorstwa Zofii Woźnej (Bali Leser) chcemy za zgodą i we współpracy z Zarządem Zieleni Miejskiej umieścić w okolicy Św. Sebastiana, na skwerze przy Brzozowej, Berka Joselewicza i Podbrzeziu (na tzw. „Kółeczku”, w nomenklaturze tutejszych mieszkańców). Będzie to rzeźba antropomorficzna, figuralna o wysokości do ok. 200 cm, szerokości 10-60 cm, posadowiona na płytkim fundamencie. Dzięki kooperacji z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku oraz nieodpłatnemu udostępnieniu oryginalnych form rzeźbiarskich przez p. Janinę i Piotra Jaworskich, spadkobierców po Bali Leser/Zofii Woźnej, zostanie przygotowany - we współpracy z Wydziałem Rzeźby krakowskiej ASP - odlew gipsowo-kamienny, uszlachetniony materiałami odpornymi na działanie czynników atmosferycznych. Zaprojektowana zostanie również tablica informująca o genezie obiektu, z biogramem autorki. Dla poszerzenia kontekstu zrealizowane zostaną warsztaty dla mieszkańców.

Plan realizacji zadania:

I. DZIAŁANIA TWARDE
Przygotowanie projektu architektonicznego:
1.1 Warsztaty ze studentami rzeźby na ASP pod kierownictwem dziekan Wydziału Rzeźby: dr hab. Ewa Janus, prof. ASP
1.2 Wyłonienie projektów do realizacji
Wycena posadownienia w Zarządzie Zieleni Miejskiej
Wykonanie rysunku architektoniczno-projektowego
Wykonanie formy z ASP
Wykonanie odlewu betonowo-kamiennego
5.1 zabezpieczenie odlewu przed działaniem czynników atmosferycznych
Przygotowanie wszelkich niezbędnych pomiarów
Posadowienie rzeźby na krótkim fundamencie
7.1 Umieszczenie tablicy informacyjnej
7.2 Zadbanie o teren zielony wokół rzeźby

II. DZIAŁANIA MIĘKKIE
Warsztaty twórcze z mieszkańcami podczas Święta Ulicy Brzozowej
Warsztaty twórcze z mieszkańcami podczas Dni Miasta
Seria warsztatów twórczych i spotkań podczas Festiwalu Kultury Żydowskiej
 
Partnerzy w realizacji zadania:
Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie, ZIKiT, ASP w Krakowie, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Szlak Krakowskich Mezuz, Festiwal Kultury Żydowskiej, Stowarzyszenie Czulent, Galeria Sztuki Raven oraz osoba prywatna - Piotr Jaworski, spadkobierca po Bali Leser/Zofii Woźnej.
 

UZASADNIENIE PROJEKTU

Istotą zadania jest rewitalizacja skweru poprzez podniesienie wartości przestrzeni publicznej w okolicach ulic Brzozowej, Berka Joselewicza, Podbrzezie i Świętego Sebastiana. W kontekście społecznym zadanie przywraca pamięć o mieszkających na Kazimierzu artystach żydowskiego pochodzenia - dominującą narracją staje się droga twórcza i wysoka jakość artystyczna ich dzieł. Przy zachowaniu szacunku dla Holokaustu i wydarzeń 1968 roku, zadanie kieruje optykę na próbę opowiadania historii Krakowa przez pryzmat bogactwa osobowości twórczych. Przywraca społeczną pamięć, integruje sąsiadów wokół wspólnego celu. Jest wyrazem szacunku aktualnych mieszkańców dla poprzedników. Łączy wokół tożsamości lokalnej i kieruje ku wspólnej przyszłości - służy budowaniu sąsiedzkich relacji wokół wartości twórczych, świadomości i szacunku dla miejsca, w którym się mieszka i żyje na co dzień. Podnosi walory Kazimierza, w trendzie odwrotnym do miasteczka-lunaparku o quasi żydowskim charakterze. Przywraca tożsamość i zakorzenia w doświadczeniu historycznym. Pokazuje powojenne losy mieszkańców w wymiarze artystycznym, twórczym i kreatywnym oraz szacunek współczesnych mieszkańców dla przeszłości, podkreślając osobisty wymiar doświadczenia. W perspektywie zmiany społecznej zadanie koncentruje się na procesach integracji społecznej aktywowanych przez wspólny cel, jakim jest przywrócenie łączności z kulturowym dziedzictwem realizowanym w bardzo lokalnej perspektywie.

Kosztorys
Nazwa Opis Koszt
całość zadania szacujemy na ok. 150 000 zł działania twarde (rekonstrukcja rzeźby i posadowienie jej na skwerze) i działania miękkie (3 x warsztaty dla mieszkańców) 150 000,00 PLN
150 000,00 PLN
Harmonogram działań
Nazwa Opis Data
współpraca z ASP warsztatowa realizacja projektu architektonicznego rekonstruowanej rzeźby realizowana przez studentów Wydziału Rzeźby ASP w Krakowie 2020
realizacja rzeźby i zdobycie wszystkich wymaganych zgód przygotowanie odlewu, postumentu, wykonanie niezbędnych pomiarów, przygotowanie dokumentacji, zdobycie wymaganych zgód 2020
twórcze warsztaty kontekstowe dla mieszkańców 1. Święto Ulicy Brzozowej (koniec maja 2020)2. Dni Miasta (początek czerwca 2020)3. Festiwal Kultury Żydowskiej (koniec czerwca 2020) 2020
odsłonięcie rzeźby w zależności od możliwości realizacyjnych i współpracy z partnerami proponujemy trzy terminy:1. Święto Ulicy Brzozowej (koniec maja 2020)2. Dni Miasta (początek czerwca 2020)3. Festiwal Kultury Żydowskiej (koniec czerwca 2020) 2020
Charakterystyka długoterminowych skutków: Niewątpliwym efektem długoterminowym projektu będzie zainteresowanie mieszkańców i turystów historią rzeźbiarki Bali Leseri mieszkającej przed wojną w kamienicy przy ul. Sebastiana 34. Artystka studiowała w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, a po wojnie swoje prace tworzyła już jako Zofia Woźna. Dzięki ustawieniu dzieła artystki w przestrzeni publicznej Kazimierza, jej twórczość będzie miała szansę zaistnieć w świadomości lokalnej społeczności na stałe. Zabieg ten wpłynie na ożywieniem historii Bali Leser.
powrót