Powiedzmy NIE skutkom smogu - zadbajmy o nasze płuca

Projekt odrzucony: W ramach tegorocznej edycji Budżetu Obywatelskiego miasta Krakowa, do Wydziału ds. Jakości Powietrza, został przedłożony projekt o numerze BO.OM.93/20 p.n.: „Powiedzmy nie skutkom smogu - zadbajmy o nasze płuca”. W związku z powyższym, tut. Wydział przesyła ocenę merytoryczno – prawną ww. projektu. Projekt ma charakter ogólnomiejski i przewiduje zakup przez Gminę Miejską Kraków w ramach budżetu obywatelskiego 14 200 sztuk biletów wstępu na seanse w grocie solnej przy założeniu, że każdy bilet kosztuje 9 zł . Sporządzona została analiza rynku, polegająca na określeniu cen biletów wstępu do 6 grot solnych zlokalizowanych w granicach administracyjnych Krakowa, na podstawie ogólnodostępnych cenników zamieszczonych na stronach internetowych. Z przeprowadzonego rozpoznania rynku, wynika, że Krakowski Szkolny Ośrodek Sportowy im. Szarych Szeregów (KSOS) oferuje najniższą kwotę w ogólnodostępnym cenniku, tj. bilet normalny w kwocie 15 zł brutto za seans. Należy zauważyć jednak, że kwota ta w ramach projektu Budżetu Obywatelskiego jest obniżona o 6 zł w stosunku do normalnie obowiązującego cennika w KSOS. Zgodnie z cennikami pozostałych grot solnych, ceny za normalny bilet wstępu oscylują w granicach 20 – 30 zł. Zatem cena zaproponowana w ramach Budżetu Obywatelskiego jest nawet o 21 zł niższa niż ceny takiej usługi oferowane przez podmioty komercyjne. Należy także zauważyć, iż spośród 6 grot solnych na terenie Krakowa, 5 z nich oprócz KSOS to obiekty komercyjne. Uzyskane informacje nasuwają obawę co do możliwości realizacji takiego projektu przy wskazanych założeniach. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż autorka projektu jest pracownikiem KSOS , który oferuje usługi w ramach korzystania z groty solnej. Powyższe może oznaczać zatem, iż kwota 9 zł za seans została ustalona z Dyrekcją KSOS i usługa może zostać wykonana w tej cenie. Jednak, na tle innych ofert dostępnych na rynku kwota 9 zł wydaje się być znacznie zaniżona i pokrywać jedynie koszt takiej usługi. Tym samym przyjęcie do realizacji projektu budżetu obywatelskiego „Powiedzmy NIE skutkom smogu - zadbajmy o nasze płuca” może oznaczać, iż wykonawca usługi nie będzie mógł być wyłoniony na zasadach przewidzianych w przepisach ustawy Prawo zamówień publicznych oraz będzie to godzić w zasady uczciwej konkurencji, zgodnie z art. 7. ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych z dn. 29 stycznia 2004 (Dz.U.2019.1843), który brzmi następująco: „Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.” Jednocześnie, w ramach ubiegłorocznej, VI edycji Budżetu Obywatelskiego realizowany jest taki sam projekt BO.D11.6/19. przez Krakowski Szkolny Ośrodek Sportowy im. Szarych Szeregów w Krakowie (KSOS). Z uwagi na poniże kwestie: 1) uwarunkowania lokalizacyjne wynikające z wniosku obywatelskiego ograniczające lokalizację groty do terenów dzielnicy XI lub dzielnic sąsiadujących, 2) brak informacji nt. innych potencjalnych wykonawców – na wskazanym obszarze funkcjonuje, wg rozeznania Wydziału, prawdopodobnie tylko jedna grota solna posiadająca właściwości groty leczniczej, i jest to grota solna należąca do KSOS, 3) możliwości zaspokojenia zidentyfikowanych potrzeb z wykorzystaniem zasobów własnych (KSOS jest jednostką Gminy Miejskiej Kraków), 4) ustaloną ostatecznie cenę usługi w wysokości 127 800 zł brutto (wskazana przez KSOS cena 7,10 brutto za bilet jest ceną nieporównywalnie niższą w stosunku do drugiej oferty wskazanej przez Centrum Rozwoju Com – Com Zone Prokocim, dodatkowo grota w centrum Rozwoju Com – Com Zone nie spełnia warunków groty leczniczej), Wydział ds. Jakości Powietrza wystąpił do jednostek UMK (m.in. Oddziału Zamówień Publicznych, Generalnego Rejestru Umów, Zespół Inspektora Ochrony Danych czy Biura ds. Podatku VAT), w celu zasięgnięcia opinii. Poniżej, stanowisko Biura ds. Podatku VAT z dnia 24 lutego 2020 roku. (…)„Wydział ds. Jakości Powietrza, nawiązując współpracę na realizację ww. projektu z Krakowskim Szkolnym Ośrodkiem Sportowym, będącym Jednostką Organizacyjną Gminy Miejskiej Kraków, nie może zawrzeć jakiekolwiek umowy, porozumienia czy zlecenia. Biuro wyjaśnia, że skoro mamy tu do czynienia z czynnością realizowaną w obrębie jednego podmiotu, to rzeczywiście nie dochodzi w tym wypadku do zawarcia żadnego stosunku prawnego między jego Jednostkami Organizacyjnymi (Urzędem Miasta Krakowa, a Krakowskim Szkolnym Ośrodkiem Sportowym). Zatem zasady wzajemnej współpracy nie powinny przybrać formy umowy czy zlecenia w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Zgodnie z opinią Oddziału Zamówień Publicznych, zamówienie publiczne to (1) umowa (2) odpłatna (3) ekwiwalentna. Brak umowy oznacza brak zamówienia. Biorąc pod uwagę fakt, że na terenie dzielnicy oraz dzielnic ościennych nie było podmiotu oferującego tego typu usługi, możliwe było podjęcie rozmów z KSOS i po obniżeniu proponowanej ceny za usługę, można było odstąpić od trybu przetargowego zamówienia publicznego i zawrzeć z KSOS w formie pisemnej uzgodnienie dot. realizacji projektu. Analizując obecny projekt BO.OM.93/20 p.n.: „Powiedzmy nie skutkom smogu - zadbajmy o nasze płuca”, który jest projektem ogólnomiejskim (a nie projektem dzielnicowym jak projekt BO.D11.6/19) oraz zgodnie z rozeznaniem rynku, na terenie Miasta Krakowa, istnieją inne podmioty realizujące tego typu usługi, choć za kwoty wyższe niż zaproponowane w projekcie BO.OM.93/20. W związku z tym, że istnieją inne podmioty, mogące realizować usługi wymienione w przedmiotowym projekcie VII Budżetu Obywatelskiego, należy uwzględnić wyłonienie wykonawcy zgodnie z zasadą zachowania uczciwej konkurencji. Niezależnie od tego, czy realizacja projektu będzie odbywać się w trybie postępowania przetargowego, czy zapytania ofertowego, kwota podana w projekcie BO.OM.93/20 (9 zł za bilet na seans do groty solnej), prowadzi do naruszenia zasady zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania zgodnie z art. 7. ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. Na marginesie, warto podkreślić samą istotę budżetu obywatelskiego, jako formę konsultacji społecznych, która nie powinna, uwzględniać corocznej możliwości lokowania potrzeb – w szczególności potrzeb jednostek organizacyjnych Gminy Miejskiej Kraków. Założeniem budżetu obywatelskiego jest w pierwszej kolejności aktywizacja społeczna mieszkańców, którzy w ramach konsultacji społecznych mają możliwość podjąć decyzję o wydatkowaniu części środków budżetowych gminy. Jak wskazano w raporcie Najwyższej Izby Kontroli odnoszącej się do realizacji budżetów obywatelskich w 16 kontrolowanych w 2018 roku miastach, budżet obywatelski jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się w ciągu ostatnich lat instytucji demokracji partycypacyjnej. Staje się coraz ważniejszym narzędziem polityki rozwoju polskich miast. Jest częścią debaty publicznej na temat roli mieszkańców w rozwoju lokalnym i budowania kapitału społecznego w samorządach lokalnych. W wymiarze aplikacyjnym budżet obywatelski pozwala na częściowe uspołecznienie polityki budżetowej jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto pełni ważną rolę w edukacji obywatelskiej. Wzrost świadomości samostanowienia przez mieszkańców przynosi realne zmiany podnoszące jakość i komfort życia w mieście. Te założenia winny być brane pod uwagę również w aspekcie aktywizacji wykonawców usług finansowanych z budżetu obywatelskiego. Oznacza to w konsekwencji, iż wykonawcy winni być wyłaniani w postępowaniach opartych na przepisach ustawy prawo zamówień publicznych. Brak możliwości wyłonienia wykonawcy w oparciu o zasady uczciwej konkurencji może w ocenie opiniującego wydziału oznaczać, iż projekt narusza przepisy prawa i jako taki nie może być realizowany. W toku postępowania związanego z oceną prawno – merytoryczną projektu BO.OM.93/20, tut. Wydział uzyskał negatywną opinię prawną z Zespołu Radców Prawnych, uwzględniającą ww. kwestie. Podsumowując, zgodnie z zapisami § 17, pkt. 6 UCHWAŁY NR XXXV/903/20 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie Regulaminu budżetu obywatelskiego Miasta Krakowa, cyt.: „W ramach procedury budżetu obywatelskiego nie mogą być realizowane projekty, (…) które naruszałyby obowiązujące prawa (…), po przeanalizowaniu przepisów prawnych, naruszony będzie art. 7 ust. 1 ustawy prawo zamówień publicznych, w związku z powyższym, projekt opiniuje się negatywnie.