Kraków na starej fotografii

Charakterystyka długoterminowych skutków: Projekt Kraków na starej fotografii (BO.D13.35/20) zakłada montaż tablicy z archiwalnym zdjęciem wykonanym najprawdopodobniej w latach 1941-1943 r. na obecnym placu Bohaterów Getta. Termin realizacji zgłoszonego projektu to 2021 r. Projektodawca nie wskazuje dokładnej lokalizacji (można się domyślać, że tablica powinna być ustawiona w miejscu, gdzie znajdował się fotograf wykonujący zdjęcie). Nie jest jasny powód wyboru takiej, a nie innej fotografii archiwalnej, poza wyrażeniem chęci prezentacji „nieznanego oraz nieistniejącego kształtu dzisiejszego placu Bohaterów Getta”. Tytuł projektu „Kraków na starej fotografii” również odwołuje się jedynie do idei prostej konfrontacji przeszłości i teraźniejszości, bez podawania innego uzasadnienia. Wybrane zdjęcie nie prezentuje placu, jedynie jego wycinek z bramą getta. Brak jest argumentacji wskazującej dlaczego wybrano zdjęcie z okresu II wojny światowej, a nie np. z okresu przed- lub powojennego. Można się jedynie domyślać, że prawdopodobnie chodzi o upamiętnienie ofiar krakowskiego getta, funkcjonującego w Podgórzu w latach 1941-1943. Jednak taka argumentacja nie jest przytaczana. Nie wiemy zatem, czemu, poza walorem poznawczym, ma służyć realizacja projektu. Projekt koresponduje z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Zabłocie (szczególnie spełnia wymogi § 19) przyjętego uchwałą nr CXIII/1156/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 28 czerwca 2006 r. Niemniej należy pamiętać, że pamięci getta i krakowskich Żydów poświęcony jest pomnik na placu Bohaterów Getta autorstwa Piotra Lewickiego i Kazimierza Łataka. Propozycja zgłoszona do budżetu obywatelskiego w tej sytuacji dubluje funkcje już istniejącego upamiętnienia. Pomnik wpisał się w charakter placu, jest dobrze odbierany przez mieszkańców i turystów, znane jest jego przesłanie. Ustawienie dodatkowego elementu, z dosłownym przekazem, ingeruje nadmiernie w istniejący układ urbanistyczny placu i stojący na nim pomnik. Ponadto Miejski Konserwator Zabytków w Krakowie zwraca uwagę, że „obecna aranżacja placu Bohaterów Getta jest kompletna z punktu widzenia kompozycyjnego i znaczeniowego. Z tego względu wprowadzenie na ten teren nowych elementów nie jest wskazane”. Należy także brać pod uwagę, że założenie pomnikowe placu jest objęte prawami autorskimi, a sam plac wpisany do rejestru zabytków (układ urbanistyczny starego Podgórza został wpisany w dniu 26.10.1981 r. do rejestru zabytków pod numerem A-608). Dlatego wszelkie trwałe zmiany wymagać będą zgody odpowiednich służb konserwatorskich. Należy także zwrócić uwagę, że na placu i w jego pobliżu obok pomnika funkcjonują już tablice pamiątkowe poświęcone m.in. Żydowskiej Organizacji Bojowej, domowi sierot w getcie, czy tablice Szlaku Pamięci Getto 1942 – 1943. Kolejna instalacja poświęcona tej tematyce nie wydaje się zatem potrzebna, tym bardziej, że przy pl. Bohaterów Getta 18 działa oddział Muzeum Krakowa Apteka Pod Orłem, w którym prezentowane są m.in. archiwalne fotografie placu Bohaterów Getta. W przygotowaniu jest nowy miejski szlak turystyczny po Podgórzu, obejmujący także plac Bohaterów Getta, w ramach którego będą funkcjonować mapy z ikonografią placu. Liczne aplikacje turystyczne i przewodniki po mieście również umożliwiają zapoznanie się z archiwalnymi obrazami wybranych fragmentów Krakowa, w tym pl. Bohaterów Getta. Biorąc pod uwagę ograniczenia związane z wpisem do rejestru zabytków, koszt przedsięwzięcia wydaje się niedoszacowany. Jeżeli Projekt Kraków na starej fotografii (BO.D13.35/20) zostanie wybrany przez mieszkańców i przekazany do realizacji, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK proponuje jako ewentualnego realizatora Zarząd Dróg Miasta Krakowa przy merytorycznej współpracy Muzeum Krakowa (przygotowanie opisu fotografii). Projekt będzie musiał spełniać wymogi wskazane przez Miejskiego Konserwatora Zabytków w Krakowie, Plastyka Miasta Krakowa – zgodność z Systemem Informacji Miejskiej, Zarząd Dróg Miasta Krakowa oraz Miejskiego Inżyniera Ruchu – m.in.: odpowiednie odległości od jezdni i ścieżek rowerowych, niestwarzanie zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Równocześnie sugeruje się, aby ewentualna realizacja tego projektu była skorelowana z powstającym miejskim szlakiem turystycznym po Podgórzu. Regulamin budżetu obywatelskiego Miasta Krakowa nie daje podstaw do wydania negatywnej opinii w sprawie projektu Kraków na starej fotografii (BO.D13.35/20), mimo wyżej wymienionych uwag Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK pozytywnie opiniuje ten projekt.