ŻYWY POMNIK- FOTOPLASTYKON ZE ZDJĘCIAMI NA ZWIERZYŃCU

Projekt odrzucony: Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego po zasięgnięciu opinii właściwej jednostki organizacyjnej (Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie) oraz miejskiej instytucji kultury (Muzeum Fotografii w Krakowie [MuFo]), jak również po zweryfikowaniu kosztorysu dla zaproponowanego zamierzenia, negatywnie opiniuje projekt pn. „ŻYWY POMNIK – FOTOPLASTYKON ZE ZDJĘCIAMI NA ZWIERZYŃCU”, zgłoszony do Budżetu obywatelskiego Miasta Krakowa 2021 (wniosek nr BO.D7.9/21). UZASADNIENIE: Przedmiotowy projekt zakłada posadowienie na obszarze Skweru im. Papcia Chemiela instalacji tworzącej fotoplastykon. Zgodnie z zamierzeniem Wnioskodawczyni, fotoplastykon będzie swoistym centrum edukacji i promocji kultury Zwierzyńca. W fotoplastykonie miałyby zostać umieszczone stare zdjęcia ukazujące dzieje dawnego Zwierzyńca oraz postaci związanych z tą dzielnicą. Inspiracją dla projektu był powstały w 2016 roku we Wrocławiu fotoplastykon. W korespondencji prowadzonej z Autorką projektu wskazała wprost na możliwość wzorowania się na wrocławskim fotoplastykonie (podkreśliła w nim kwestie zakupu praw autorskich od wrocławskiego artysty). Mając treść projektu tut. Wydział zwrócił się o wyrażenie przez Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie stanowiska co do możliwości umieszczenia fotoplastykonu na obszarze wskazanym przez Wnioskodawczynię – na terenie parku kieszonkowego im. Papcia Chmiela. W uzyskanej odpowiedzi Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie wskazał, że negatywnie odnosi się do ww. projektu, podkreślając jednocześnie, ze Skwer Papcia Chmiela został kompleksowo zagospodarowany zgodnie z odpowiednim projektem, który nie przewidywał pozostawienia fotoplastykonu. W związku z powyższym, na przedmiotowym skwerze brak jest miejsca na takie urządzenie. Zgodnie z § 17 ust. 1 pkt 5 Regulaminu budżetu obywatelskiego Miasta Krakowa, nie mogą być realizowane projekty, które wymagają współpracy instytucjonalnej, jeżeli osoby odpowiedzialne za kierowanie daną instytucją nie przedstawiły wyraźnej, pisemnej gotowości do współpracy w formie oświadczenia. Do przedmiotowego projektu nie została przedłożona taka zgoda. Niemniej jednak, tut. Wydział, w ramach współpracy wewnętrznej z Zarządem Zieleni Miejskiej w Krakowie wystosował powyższe zapytanie do Dyrektora Zarządu Zielenie Miejskiej w Krakowie, którego zgoda jest konieczna do posadowienia fotoplastykonu na nieruchomości stanowiącej park kieszonkowy, będący w zarządzenie tej jednostki. Uzyskano odpowiedź, która nie pozwala nawet domniemywać zgody, o której mowa w § 17 ust. 1 pkt 5 Regulaminu BO. Tym samym projekt należało z tego powodu zweryfikować negatywnie. Ta negatywna ocena wymaga co najmniej komentarza. Przede wszystkim projekt, zgodnie z wytycznymi wskazanymi w § 16 powinien być na tyle konkretny, aby zawierał istotne informacje potrzebne do analizy. Dla takiej analizy konieczne jest w przedmiotowym przypadku wskazanie konkretnego miejsca do wykonania projektu, bowiem jego brak (np. wskazanie każdego miejsca na terenie dzielnicy umożliwiającego budowę fotoplastykonu) nie spełnia tego kryterium. W przedmiotowej sprawie Autorka projektu wskazała konkretne miejsce, którego w świetle stanowiska ZZM w Krakowie nie można brać pod uwagę. Jednocześnie ZZM w Krakowie nie wskazał innego miejsca, spełniającego kryteria miejsca, które mogłoby zostać zrealizowane w ramach dzielnicowego projektowania BO, podkreślając dodatkowo, że każda zmiana propozycji lokalizacji powinna być uzgodniona z Zarządem. Niezależnie od powyżej okoliczności, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego zwrócił się do Muzeum Fotografii w Krakowie o wyrażenie opinii co do projektu. W przekazanym stanowisku Muzeum Fotografii w Krakowie odniosło się pozytywnie co do idei realizacji fotoplastykonu. Z uwagi na brak dostatecznej szczegółowości projektu, Muzeum wskazało na kilka aspektów, które należy wziąć pod uwagę przy tworzeniu tego typu instalacji, takich jak miejsce posadowienia w kontekście dostępności mieszkańców i turystów oraz atrakcyjności lokalizacji oraz formy, która powinna się komponować z otoczeniem. Mając te względy na uwadze Muzeum rekomendowało odrzucenie koncepcji tworzenia multimedialnego fotoplastykonu, na rzecz fotoplastykonu mechanicznego. Ewentualny dostęp do nośników cyfrowych powinien być zapewniony jedynie za pośrednictwem kodów QR, które umożliwiałyby odbiorcy zapoznanie się z nośnikami/opisami danego przedstawienia fotograficznego. Wskazano ponadto, że realizacja takiego urządzenia jest tworzeniem fotoplastykonu o cechach prototypowych, stąd istnieje poważna trudność z wyceną projektu. Dodatkowo podkreślono, że tworzenie takiego urządzenia to zadanie, które powinno być rozpisane na co najmniej 6-9 miesięcy, zatem realizacja go w ciągu jednego miesiąca (kwietnia), nie jest realne. Mając świadomość potencjalnej niezgodności realizacji odtwórczego projektu, inspirowanego na istniejącym już fotoplastykonie z § 17 ust 2 Regulaminu BO, zwrócono się do autora wrocławskiego fotoplastykonu, zrealizowanego w 2016 r., z prośbą o próbę oszacowania kwoty koniecznej aktualnie na stworzenie fotoplastykonu. W świetle odpowiedzi Autora wrocławskiego urządzenia, aktualny koszt powinien oscylować pomiędzy 150 a 200 tys. złotych i uzależniony jest od wielu okoliczności. Różnica pomiędzy zaproponowanym kosztem (120 tys. zł), a kwotą wskazaną w korespondencji wynika w największej mierze ze wzrostu kosztów materiałów koniecznych do jego budowy, przede wszystkim wzrostem cen materiałów budowlanych i stali. W kontekście wzorowania się na istniejącym fotoplastykonie, wypada wskazać na dwie okoliczności. Przede wszystkim realizacja zamierzenia wg projektu Wnioskodawczyni należy ocenić jako potencjalnie naruszające § 17 ust. 1 pkt 6 Regulaminu BO, który wskazuje, że nie mogą być realizowane projekty, które naruszałyby obowiązujące przepisy prawa, w szczególności prawa osób trzecich. Prawdopodobnie twórcy wrocławskiego fotoplastykonu przysługują autorskie prawa majątkowe do projektu, a korzystanie z tych praw co do zasady jest odpłatne. Z uwagi na fakt, że Autorka projektu BO nie przedstawiła formalnej zgody na nieodpłatne korzystanie z takich praw, to oczywiste jest, że realizacja projektu może naruszyć prawo autorskie majątkowe przysługujące autorowi fotoplastykonu z Wrocławia. Realizacja nawet podobnego fotoplastyku, jednak wzorowanego na istniejącym dziele, może powodować takie naruszenie. Tym samym obowiązkiem komórki dokonującej oceny merytorycznej projektu jest wskazanie naruszania przez projekt regulacji zawartej w § 17 ust. 1 pkt 6 Regulaminu BO. Po wtóre, nawet gdyby przyjąć, że przewidzenie wynagrodzenia z tytułu możliwości korzystania z autorskich praw majątkowych jest możliwe w ramach realizacji niniejszego, odtwórczego projektu, oraz że autor wyraża chęć współpracy, należy zauważyć, że zgodnie z § 17 ust. 2 regulaminu BO w zgłaszanych projektach nie mogą być wskazane podmioty lub dostawcy usług mających być wykonawcami zadań, z wyłączeniem komórek organizacyjnych UMK lub miejskich jednostek organizacyjnych właściwych do realizacji projektu. Autorka projektu BO wskazuje konkretny podmiot (autora fotoplastykonu), na podstawie dzieła którego ma być wzorowany przedmiotowe urządzenie. W świetle powyższych rozważań o naturze praw autorskich, wskazanie takie należy traktować jako niedozwolone w kontekście § 17 ust. 2 Regulaminu BO. Poparciem do zastosowania takiej wykładni jest również stanowisko wyrażone przez Wnioskodawczynię w prowadzonej korespondencji e-mail, co do konieczności pozyskania od twórcy autorskich praw majątkowych. Mając wszystkie te aspekty na uwadze, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego negatywnie weryfikuje przedmiotowy projekt.