Spirala kosmiczna - odnowienie rzeźby Antoniego Hajdeckiego

Edycja Budżet Obywatelski 2021 Projekt lokalny - 15 Realizacja projektu odbywać się będzie w przestrzeni ogólnodostępnej.

Lokalizacja

Główna lokalizacja: os. Tysiąclecia, niedaleko bloku numer 29, przy skrzyżowaniu ulic Wiślickiej i Srebrnych Orłów (50.093277813162054, 20.005774560296622)

Opis projektu

Rzeźba autorstwa Antoniego Hajdeckiego Spirala kosmiczna powstała w roku 1974, na osiedlu Tysiąclecia przy skrzyżowaniu ulic Wiślickiej i Srebrnych Orłów. Jest to metalowa kompozycja o wymiarach około 307 × 295 × 106 cm, wykonana z połączonych ze sobą i ułożonych w różnych płaszczyznach metalowych obręczy, które tworzą spiralę. Rzeźba swoją formą i tytułem nawiązywała do intensywnych w tamtych czasach prób podboju kosmosu. Dzieło zakupiła w latach 70. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Hutnik”, realizująca program upowszechniania sztuki w przestrzeni publicznej. Z tamtego okresu pozostały w Mistrzejowicach jeszcze 3 rzeźby: Zdobyta Przestrzeń Mariana Kruczka, Kształt Przestrzeni i Macierzyństwo Wiesława Bielaka.
Rzeźba Spirala kosmiczna czeka już długi czas na odnowienie, na powierzchni pracy widać ślady korozji. Konstrukcja jest niestabilna, połączenia obręczy są skorodowane. W kilku miejscach można dostrzec fragmenty farby w kolorze ugru. Postument, na którym posadowiono rzeźbę jest pokruszony, kamienny okrąg wbity w trawę.
Otoczenie również wymaga uwagi, rzeźbę od strony skrzyżowania zasłania żywopłot, który należałoby przyciąć lub usunąć. Również należałoby przesunąć stojący w sąsiedztwie kontener na używaną odzież. Przy rzeźbie powinna znaleźć się przynajmniej krótka informacja o tytule i autorze.
Opis przygotowany na podstawie opracowania: Monika Kozioł „Rzeźby w przestrzeni Nowej Huty” rok 2019.

UZASADNIENIE PROJEKTU

Rzeźba przestrzenna Antoniego Hajdeckiego Spirala kosmiczna jest kulturowym dziedzictwem i ważnym elementem mistrzejowickiego krajobrazu. Jest wpisana do Szlaku plenerowych rzeźb i instalacji nowohuckich oraz Mistrzejowickiego szlaku kulturowego. Istotne jest, aby tak ciekawe, ważne kulturowo i estetycznie obiekty nie znikały z przestrzeni miasta, tylko z powodu braku finansów na ich odnowę.
Autor rzeźby Antoni Hajdecki (1927–1991) był znanym rzeźbiarzem, profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz prezesem ZPAP. Współzałożyciel grupy MARG (Malarstwo, Architektura, Rzeźba, Grafika), w której znaleźli się tacy twórcy jak Józef Kluza, Jerzy Panek i Józef Szajna. Tworzył rzeźby, pomniki, jak również rysunki oraz grafiki. Był autorem Pomnika Czynu Zbrojnego Proletariatu Krakowa z 1986 roku przy alei Ignacego Daszyńskiego, autorem pomnika Iwana Koniewa z 1987 roku, który do 1991 roku można było oglądać w krakowskich Bronowicach, jak i autorem abstrakcyjnych rzeźb w przestrzeni publicznej.

Galeria