Pokażmy ♔K♔ Mury Kazimierza

1. Ogólnodostępność projektu.

Projekt realizowany jest na publicznych jezdniach oraz chodnikach dostępnych zarówno dla obywateli jak i turystów zagranicznych. Ponadto linia murów jest wyznaczana wyłącznie w poprzek ulic. Zlokalizowanie jej również wzdłuż ulic mogłoby utrudnić poruszanie się niektórymi środkami lokomocji, takimi jak rowery czy UTO. Mogłoby to też być utrudnieniem dla osób z niepełnosprawnościami - niewidomych bądź poruszających się na wózkach inwalidzkich.

2. Inspiracje.

Myśląc o projekcie rozważałem rozwiązania takie jak linia getta w Warszawie oraz linia Muru Berlińskiego. O ile ta pierwsza jest bardzo estetyczna i posiada wartość artystyczną, o tyle linia Muru Berlińskiego jest bez wątpienia tańsza w wykonaniu, można ją wykonać szybciej (co jest bardzo istotne ze względu na wymóg wykonalności w ciągu jednego roku) oraz przede wszystkim - bardzo dobrze spełnia swoją funkcję. Jest to linia z dwóch rzędów kostki brukowej z wkomponowanymi w niektórych miejscach metalowymi płytami zawierającymi krótki napis: "Berliner Mauer 1961-1989". Rozwiązanie jest sprawdzone, funkcjonalne i doceniane zarówno przez mieszkańców Berlina jak i turystów.
Fragment takiej linii można zobaczyć tutaj: linia muru w Berlinie.

3. Wizja

Linia miałaby mieć szerokość około 30cm i składać się z dwóch rzędów kostki brukowej. Na środku chodników, wpisane w jedną linię kostki, znajdować się powinny podłużne, metalowe
płyty, po jednej tablicy na chodnik, z napisem “Miasto Kazimierz 1335-1800” w różnych językach, które były w historii Kazimierza używane: "Casimiria Civitas", "העיר קוזמאַרק‎", "Miasto Kazimierz", "שטאָט פון קוזמאַרק", “Kasimir Stadt”. Wybór miejsc dla konkretnych języków może być uzależniony od okresu w którym powstała sąsiadująca zabudowa oraz społeczności, która na danym terenie była dominująca. Dla przykładu Jidysh i język hebrajski pasuje bardziej do ulicy Szerokiej oraz Jakuba, a język niemiecki do miejsc, które powstały już w okresie Galicji. Przynajmniej na jednym chodniku na każdej ulicy powinien się jednak znajdować napis w języku polskim.

Na środku jezdni znajdować się powinna okrągła, metalowa płyta o średnicy około 45cm, z reprodukcją pieczęci ławniczej (z 1400 r.), radzieckej (z 1775 r.) lub sądu pierwszej instancji cyrkułu drugiego krakowskiego (1792 r.). Wszystkie pieczęcie dostępne są na stronie:

Insygnia i pieczęcie.

Znów, w zależności od miejsca mogą znajdować się różne płyty, choć bardziej spójne może okazać się wybranie jednego wzoru. Innym pomysłem może być zastąpienie okrągłych płyt z pieczęciami po prostu herbem.

Jako materiał kostki brukowej rozważam następujące materiały:

- Wapień francuski. Najbardziej odpowiada materiałowi, z którego wykonany był mur (dziki i łupany wapień). Wyróżnia się kolorem i fakturą na tle ciemnego asfaltu. Taki wapień znajduje się na Placu Mariackim, miasto przeprowadziło już w przeszłości badania wytrzymałości i jakości tego materiału.
- Porfir. Podobno taka kostka została z remontu ul. Stradomskiej. Dużo bardziej wytrzymała, mniej autentyczna i równie uciążliwa dla osób niepełnosprawnych i korzystających z UTO.
- Granit. Wytrzymały, natomiast najmniej autentyczny.

Najlepszym kolorem dla metalowych płyt byłby kolor mosiężny. Może to być mosiądz, lub inny, bardziej wytrzymały stop w podobnym kolorze. Płyty mogą być wykonane zarówno metodą odlewu jak i frezu CNC. Drugie rozwiązanie może okazać się tańsze w przypadku wielu wzorów. W przypadku wysokich kosztów, zadowalające mogą się okazać też płyty stalowe (taki materiał zastosowany jest w przypadku linii Muru Berlińskiego).

Podkreślam, że w czasie konsultacji dotyczących projektu Systemu Informacji Miejskiej projektant nie wyraził sprzeciwu i stwierdził, że projekty da się, cytuję, "ożenić". Zaprezentowane przeze mnie wymiary, forma i materiał płyt nie są kategoryczne. Podkreślam również, że ten sam projektant przygotowywał System Informacji Miejskiej w Warszawie, w której to wyznaczono linię murów ghetta zupełnie od niej niezależną, traktowaną jako pomnik. Pragnę również zauważyć, że projekt SIM jest już w zaawansowanej fazie.

Miejsca przecięcia ulic przez mur można zobaczyć w serwisie Dawne Mapy Krakowa, szczególnie na:

- Planie Kołłątajowskim,
- Planie miasta i okolic w dobie Sejmu Czteroletniego.

Poza oszacowaniem miejsca linii na podstawie map, pomocna może się też okazać konsultacja z archeologami, Towarzystwem Miłośników Historii i Zabytków Krakowa i wykorzystanie istniejących badań, jeśli takie były prowadzone.

Projekt nie uwzględnia przecięcia z ulicą Krakowską, ze względu na obecnie trwające tam prace remontowe oraz istotną funkcję transportową. Ponadto na ulicy Krakowskiej znajdowały się bramy Wielicka oraz Krakowska, a więc zasługują w przyszłości na bardziej adekwatne wyróżnienie. Projekt nie uwzględnia też miejsc, w których mur przebiegał wzdłuż ulicy (np. ul. Dajwór).

Zarówno materiał, forma jak i położenie powinno być skonsultowane z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków. Istotna jest też opinia Zarządu Dróg Miasta Krakowa, szczególnie w kontekście możliwych problemów związanych z instalacjami pod nawierzchnią drogi oraz możliwości pomylenia linii przez uczestników ruchu drogowego ze znakiem poziomym P-2 lub P-12. W przypadku kolizji z instalacjami projekt należy dostosować do istniejących instalacji, np. przez wykonanie go możliwie płytko, pominięcie studzienek lub przesunięcie studzienek w miarę możliwości.

Prace drogowe powinny się odbywać w sposób, który nie ogranicza znacząco ruchu drogowego i pieszego. W przypadku zamknięcia ruchu, należy wyznaczyć objazdy i w miarę możliwości zmienić czasowo organizację ruchu. Prace w miarę możliwości powinny odbywać się szeregowo, a nie równolegle.

Przykładowe miejsce przebiegu muru, ul. Jakuba: